From : ရကၡ၀ံသ
ရခုိင္ျပည္နယ္ရွိ ဘဂၤလီကုလားမ်ားကို ကုလားပညာတတ္တခ်ိဳ့က ရခိုင္တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစု၀င္ေတြ
အရမ္းျဖစ္ေစခ်င္ၾကပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္လာနိုင္ဘို့ရန္ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ့
ထိုးေဖါက္လုပ္ေဆာင္လာေနတာ ေတြ့ရပါတယ္။ ဘယ္လိုပံုစံမ်ိုး
ေတြနဲ့ထိုးေဖါက္လုပ္ေဆာင္လာၾကလဲဆိုရင္
၁။ သမိုင္းကိုလိမ္တဲ့နည္း
ဘဂၤလီကုလားေတြ ရခိုင္ေျမေရာက္တာဟာ ဓည၀တီ မတိုင္မွီ မာရယူ မင္းဆက္ရဲ႔
အႏြယ္ေတြ ထူေထာင္တဲ့ ပထမဓည၀တီ မင္းဆက္ရဲ႔ အမည္ မ်ားကို လိုက္ၾကည့္ရင္- ဘာဟူ
ဘိုလီ (ဘီစီ ၁၅၈- ၃၈)၊ ရာယာ ဖာဟီ (ဘီစီ ၃၈၀ ေအဒီ ၈၂)။ ေအဒီ ၈၂ မွ ေအဒီ ၂၀၂
မင္း အမည္ကို ေက်ာက္စာဖတ္၍ မရပါ။ ဆႁႏၵာေဒယ်ာ (ေအဒီ ၂၀၂- ၂၂၉)။ အႏၷာ ၀ါကာ
(ေအဒီ ၂၂၉ -၂၃၄)။ေအဒီ ၂၃၄ မွ ေအဒီ ၃၃၁ မင္းအမည္ကိုေက်ာက္စာ ဖတ္မရပါ။ ရာဘီယာ
ပြား (ေအဒီ ၃၃၁- ၃၃၄)။ ခြာရမ္ေဒ၀ီ (၃၃၄-၃၄၁)။အာဖါ၀ီရာ (၃၄၁-၃၆၁)။ ဇာဂူနာ
(၃၆၁- ၃၆၈)။လန္ဂီ (၃၆၈-၃၇၀) ေလာက္ကပင္ ၀င္ေရာက္ခဲ့ဟန္ ေဌးလြင္ဦးက
ေရးထားပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္ကိုအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သူေတြဟာ
မြတ္ဆလင္ဘာသာ၀င္ ကုလားေတြျဖစ္တယ္လို့ ဆိုလိုတာပါ။ ၾကည့္လိုက္ရင္ေတာ့သိပ္အ
ထင္ၾကီးစရာပါ။ အာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာကို ကိုးကားထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
သူကိုယ္တိုင္ဖတ္တတ္ သလို ထင္ရပါလိမ့္မယ္။ ဒါလံုး၀ မဟုတ္ပါ။ သူဟာ
ဆရာဦးစံသာေအာင္ေရးခဲ့တဲ့ အာနႏၵစျႏၵ ရွစ္ရာစုရခိုင္ေ၀သာလီမင္းစာအုပ္ပါစာ (၁၅၆) မွမင္းဆက္ဇယားကို ကုလားသံေရာျပီးေရးျပ လိမ္ထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဇယားမွာAD/BC သကၠရာဇ္ မပါရွိပါ။ လူမ်ားအထင္ၾကီးေအာင္လုပ္ထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ မျပည့္အိုးေဘာင္ပင္ခတ္သလိုေပါ့။သူကိုးကားျပခဲ့ေသာဘုရင္မ်ားမွာ
မည္သူေတြျဖစ္သည္ကို ဖတ္လို့ရသမ်ွ ေက်ာက္စာပါအေၾကာင္းအရာနဲ့
သုေတသီမ်ား၏သံုးသပ္ခ်က္ကို အနည္းငယ္တင္ျပလိုပါတယ္။ သူကိုးကားျပတာဟာ
အာနႏၵစျႏၵ ေက်ာက္စာျဖစ္ပါတယ္။ ယခုရွစ္ေသာင္းပုထိုးေတာ္အနီး
စိုက္ထူထားရွိပါတယ္။ ေက်ာက္စာမွာ ဂါထာ (၆၅) ဂါထာနဲ့စကားေျပတေၾကာင္း
ပါ၀င္တယ္။ ပထမဂါထာသံုးခုက ဖတ္မရေတာ့ေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားက ဆိုပါတယ္။
သို့ေသာ္လည္း ပထမဂါထာမွာ (ေဗာဓိသတြ ) ျမတ္စြာဘုရားကို ရွိခိုးေသာဂါထာ
ျဖစ္ျပီး ဒုတိယဂါထာမွာ (ၾတိေလာက) ျဗဟၼဏဟိႏၵဴ ဘာသာဆိုင္ရာ
ဂါထာျဖစ္ဟန္တူသည္ဟု ဂ်ြန္စတင္က ေကာက္ခ်က္ခ်ခဲ့တယ္။ တတိယဂါထာကို
ပါ႒ိဌါနမွဦးျမင့္ေဆြ ဖတ္ရထားသည္ဟုဆိုတယ္။ သူ့အဆိုအရ
မင္းတပါးျဖစ္ေၾကာင္းနွင့္ နွစ္(၁၂၀) စိုးစံခဲ့ေၾကာင္း
ေရးထားတယ္လို့ဆိုတယ္။ က်န္တဲ့(၆၂) ဂါထာဟာ မင္းဆက္အေၾကာင္းေတြနဲ့
ဒီမင္းေတြရဲ့ မင္းက်င့္တရားနဲ့အညီ တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္၊ သာယာခဲ့ေၾကာင္းနဲ့
ဘုရားတည္၊ေက်ာင္းဇရပ္ေဆာက္၊ ေရတြင္းေရကန္တူး၊ အလွဴအတန္း ေပးခဲ့ျခင္းမ်ား၊ ဗုဒၶဘာသာဆိုင္ရာက်မ္းမ်ားကူးယူျဖန့္ေ၀ျခင္း၊ သာသနာျပဳျခင္းဆိုင္ရာမ်ားကို ေက်ာက္စာေရးထိုးထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ေက်ာက္စာကို သကၠဋဘာသာနဲ့ေရးထိုးထားျပီး ပါဋိဂါထာစပ္ပံုသိ့ုေျပာင္းယူ ဘာသာျပန္ဆိုရပါတယ္။ ဘာသာျပန္ဆိုရရွိမွဳတခုလံုးမွာ ေဌးလြင္ဦးတို့ဘဂၤလီကုလားေတြျဖစ္ခ်င္သလို အစၥလာမ္ဘာသာရဲ့ အဆံုးအမ၊ ဘာသာစကား၊ စာအေရးအသား တစ္လံုးတစ္ပါဒမွ မပါရွိပါ။ အက်ယ္ကိုသိခ်င္ရင္ ရည္ညွြန္းစာအုပ္ကိုဖတ္ၾကည့္ၾကပါ။ သူတို့ လိမ္ခ်က္ဘယ္ေလာက္ကမ္းကုန္တယ္ ဆိုတာ သိၾကပါလိမ့္မယ္။ မူရင္းစာအုပ္ပါ မင္းဆက္ဇယားကိုလည္း ေအာက္မွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။
ေဇာ္မင္းထြဋ္ဆိုသူကလည္း ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံေတာ္နွင့္ တိုင္းရင္းသားရိုဟင္ဂ်ာမ်ား
စာအုပ္ကိုေရးသားျပီး သူတို့ဘ ဂၤလီကုလားေတြဟာ ရခိုင္ကိုေရာက္တာ
ေအဒီရွစ္ရာစုေလာက္မွာ အာရပ္ကုန္သည္မ်ား သေဘၤာပ်က္ရာမွ ရမ္းျဗဲက်ြန္းသို့
ေရာက္ ရိွတယ္လို့ေရးထားတယ္။ ဘဂၤလီကုလားေတြဟာ သူတို့ေတြက ဆင္းသက္လာေၾကာင္း၊
ရိုဟင္ဂ်ာေ၀ါဟာရေျပာင္းလဲလာပံုကို သ မိုင္းဆရာမ်ား၊ပထ၀ီဆရာမ်ား၊ ခရီးသြားမွတ္တမ္းမ်ားကိုကိုးကား ျပီး ဆင္တူေ၀ါဟာရမ်ားကိုဆြဲထုတ္ကာ ရိုဟင္ဂ်ာျဖစ္လာေအာင္ ဖန္တီးဆြဲယူ ေရးသားထားတာ ေတြ့ရတယ္။ ေဌးလြင္ဦး ေရးသလိုေပါ့။ သမိုင္းပါအေၾကာင္းအရာေတြဟာလည္း လိုတာျဖည့္၊ မ လိုတာျဖဳတ္တဲ့နည္းေတြသံုးျပီး ရခိုင္သမိုင္းကို ေျပာင္းျပန္လုပ္္ျပီး ထင္ရွားတဲ့သမိုင္းပညာရွင္ေတြ၊
သုေတသီေတြ၊ စာေပပညာရွင္ ေတြကို တရားခံလုပ္ လိုက္ပါေသးတယ္။
ရခိုင္သမိုင္းသုေတသီ ေဒ ါက္တာေအးခ်မ္း၏ ေျမာက္ဦးေခတ္အေစာပိုင္း
ရခိုင္ျပည္နိုင္ငံ ေရး (၁၄၃၀-၁၅၃၁) သုေတသနစာတန္းကိုလည္း ဒီအတိုင္းဘဲ
လုပ္လိုက္ပါေသးတယ္။ ဒီအေၾကာင္းနဲ့ ေဒါက္တာေအးခ်မ္းက ေဇာ္မင္းထြဋ္သို့
အိတ္ဖြင့္ေပးစာနဲ့ ျပတ္ျပတ္၊ သားသား ရွင္းလင္း ထားျပီးျဖစ္ပါတယ္။
ေဇာ္မင္းထြဋ္ေရးတဲ့စာအုပ္ကို အေပၚယံၾကည့္ရင္ေတာ့ အထင္ၾကီးစရာပါ။ ကိုးကားခ်က္က်မ္းက(၄၆) က်မ္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ မူရင္းက်မ္းေတြမဟုတ္ဘူးလို့ ေဒါက္တာေအးခ်မ္းက ေထာက္ျပထားတယ္။ အမွန္တရားကိုလိုလားတဲ့က်မ္းျပဳပညာရွင္ၾကီး ေတြကို ေဇာ္မင္းထြဋ္က ေစာ္ကားလိုက္တာပါ။ ဒီကိစၥနဲ့ အမွန္တရားကိုသိခ်င္ၾကတဲ့လူေတြဟာ
၂၀၀၃-ခုနွစ္ ရခိုင္အမ်ိဳးသားအသင္း ဂ်ပန္ကထုတ္ေ၀တဲ့ လူ့အခြင့္အေရးအေရျခံဳ
“ရိုဟင္ဂ်ာ” အမည္ခံ စစ္တေကာင္းနြယ္၀င္ ဘဂၤလီကုလားတို့၏ နယ္သစ္ခဲ့် ထြင္ေရး
သမိုင္းလိမ္ကိုေ၀ဖန္ျခင္း စာအုပ္ကိုဖတ္ျဖစ္ေအာင္ ဖတ္လိုက္ၾကပါ။
အားလံုးအေျဖရွင္းသြားပါလိမ့္မယ္။
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။)
