ေမး။ ။ အခုရက္ပုိင္းတြင္းမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ႏုိင္ငံတကာကေန မီးေမာင္းထုိး ၿပီးေတာ႔ ေျပာျပလာတဲ႔ အေရးႀကီး ကိစၥတစ္ခုက ရခုိင္ျပည္ ရုိဟင္ဂ်ာ ကိစၥ ပါပဲ။ အခုဆုိရင္ မၾကာခင္မွာ လူအခြင္႔ အေရး ေကာ္မရွင္ အစည္းအေ၀းပြဲေတြ လုပ္ေတာ႔မယ္။ ကုလသမဂၢ အစည္းေ၀းေတြ လုပ္မယ္။ ႏုိင္ငံတကာ အစၥလာမ္မစ္္ ေကာင္စီ အစည္းအေ၀းေတြ လုပ္ေတာ႔မယ္ ဆုိတဲ႔ ေနရာ မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေနာက္ဘက္ျခမ္းမွာ ရွိ ေနတဲ႔ ရုိဟင္ဂ်ာ လုိ႔ေခၚၾကတဲ႔ မူဆလင္ေတြ အေၾကာင္း ပါရွိလာပါလိမ့္မယ္။ သူတုိ႔ကုိ ဗမာႏုိင္ငံက အမ်ားစုက လူအခြင္႔ေရး ခ်ဳိးေဖာက္မူေတြ ရွိေနတယ္လို႔ စြပ္စြဲမူေတြရွိေနပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင္႔ မၾကာေသးခင္ကပဲ ဒီလူနည္းစုေတြကုိ ကူညီဖုိ႔ ဆုိၿပီးေတာ႔ ေဆာ္ေရအာေရဗီးယားႏုိင္ငံကေန ေဒၚလာ သန္းငါးဆယ္ လွဴတာတုိ႔ မၾကာေသးခင္ကပဲ တူရကီႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးက အကူအညီေတြ ေပးသြားတာေတြ ရွိေနေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ သမၼတ ႀကီး ဦးေဆာင္တဲ႔ ေျပာင္းလဲမူေတြရဲ႕ အေကာင္းသတင္းေတြၾကားထဲမွာ ႏုိင္ငံတကာက ေနၿပီးေတာ႔ လူအခြင္႔အေရးဆုိၿပီး ေထာက္ျပၿပီး လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရးဖိႏွိပ္မူ ေတြရွိေနတယ္ ဆုိၿပီး ေျပာဆုိမႈေတြ ၾကားေနရပါတယ္။ အဲ့ဒီ့ကိစၥ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ႔ သမၼတႀကီးရဲ႕ အျမင္ကုိ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းသိခ်င္ပါတယ္။
ေျဖ။ ။ ဒီဟာေလးလဲ ကၽြန္ေတာ္ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဒီဟာေတာ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဒီမုိကေရစီ လမ္းေၾကာင္းကို ခ်ီတက္ ေနတဲ႔ေနရာမွာ မေမ်ွာ္လင္႔ပဲ ေတြ႔ႀကဳံလာတဲ႔ အခက္အခဲ တစ္ခုပါ။ ဒီရခုိင္မွာျဖစ္ပ်က္တဲ႔ ကိစၥ ကလည္း တစ္ကယ္ေတာ့ ဒီလူတစ္စုကေနၿပီးေတာ႔ ခုနကလုိ ဒီ ရက္စက္ၾကမ္းတမ္းတဲ႔ ရာဇ၀တ္မူတစ္ခုကုိ က်ဴးလြန္လုိက္တဲ႔ အတြက္ မခံမရပ္ႏုိင္ ျဖစ္ၿပီးေတာ႔ ဟုိဘက္အုပ္စုနဲ႔ ဒီဘက္အုပ္စုနဲ႔ ျဖစ္ၾကျပဳၾကရင္း နဲ႔ ေနာက္ ဆုံးေတာ႔ အုပ္စုခ်င္းက ႀကီးထြားလာတာ။ ႀကီးထြားလာ ၿပီးေတာ႔ အခ်င္းခ်င္း သတ္တ႔ဲ ဖ်က္တဲ႔ အဆင္ ႔ေရာက္ လာတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ ဆုိးတာက ခုနကလုိ တစ္ဘက္နဲ႔တစ္ဘက္ မီးရႈိ႕တယ္။ ဒီဘက္ကလည္း မီးရႈိ႕ သူတုိ႔ဘက္ ကလည္း မီးရႈိ႕ တစ္ခါ ဆုိရင္ ကုိယ္အိမ္ ကုိယ္မီးရႈိ႕ၿပီးေတာ႔ ထြက္ေျပးေပ မယ္႔ ဒီမီးကေန ကူးစက္ၿပီးေတာ႔ ေလာင္တာေတြရွိတယ္။ ျဖစ္စဥ္ကေတာ႔ ခုနကလုိ ရာဇာ၀တ္မူ တစ္ ခုေပၚမွာ အေၾကာင္းျပဳၿပီးေတာ႔ မခံမရပ္ႏုိင္ျဖစ္တဲ႔ အတြက္ လူအုပ္စုအထိ ကူးစက္သြားၿပီးေတာ႔ ဒီလုိျဖစ္ၾက ျပဳၾကတာပါ။ အဲ့ဒီ့မွာ ေနေနၾကတဲ႔ သူေတြက ႏွစ္ေပါင္းၾကာခဲ႔ပါၿပီ။ ဒီလုိျဖစ္ပ်က္ခဲ႔တာလဲ သိပ္ၿပီးေတာ႔ မေတြ႔ရဘူး ပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ သက္တမ္းတစ္ေလွ်ာက္လဲ မေတြ႔ခဲ့ရပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ ေျပာခ်င္ တာက ဒီလုိျဖစ္ပ်က္ မူေတြဟာ ဘာသာေရးေၾကာင္႔ ျဖစ္တာလဲ မဟုတ္ပါဘူး။ လူ မ်ဳိးေရးေၾကာင္႔ ျဖစ္တာ လဲမဟုတ္ဘူး။ သုိ႔ေသာ္လည္း အခန္႔မသင္႔တဲ႔ ရက္စက္ၾကမ္းတမ္းတဲ႔ ရာဇ၀တ္မူေပၚမွာ ခုနကလုိ မခံမရပ္ႏုိင္ ေတြျဖစ္ၿပီးေတာ႔ တစ္ဘက္နဲ႔ တစ္ဘက္ ဒီလုိအၾကမ္းဖက္တဲ႔ လုပ္ရပ္ေတြ နဲ႔ ဒီလုိျဖစ္တာပါ။ အမွန္ေတာ႔ ေသဆုံးတာေတြ ဒဏ္ရာရတာေတြက တစ္ကယ့္ တစ္ကယ္ၾကေတာ႔လည္း တျခားႏုိင္ငံေတြမွာ ျဖစ္ေနတာေတြနဲ႔ စာရင္ အင္မတန္ အင္မတန္မွ နည္းပါ တယ္။ ေသဆုံး တာ ဆုိရင္ လည္း ရာဂဏန္း ေတာင္မရွိ ပါဘူး။ ေနာက္တစ္ခါ ထိခုိက္ဒဏ္ရာရတာ ဆုိရင္လည္း တစ္ရာပတ္၀န္းက်င္ ေလာက္ပဲ ရွိပါတယ္။ အိမ္ေတြကို တစ္ဘက္နဲ႔ တစ္ဘက္ မီးရႈိ႕ၾကတဲ႔ အတြက္ေၾကာင္႔ အိမ္ေပါင္း ငါးေထာင္နီးပါးေလာက္ မီးေလာင္သြားတာပါ။ ငါးေထာင္နီးပါး ေလာက္ မီးေလာင္တဲ႔ အတြက္ ဒီအိမ္ေတြမွာ ေနေနၾကတဲ႔ ဒီဘက္ကလည္း ရခုိင္ တုိင္းရင္းသားေတြေပါ႔ ဟုိဘက္ကလည္း ဘဂၤလီေတြ ဆုိၾကပါစို႔၊ အိုးမဲ႔အိမ္မဲ႔ေတြ ျဖစ္ၾကတာေပါ႔ ။ အုိးမဲ႔အိမ္မဲ႔ ေတြက ဘယ္ေလာက္ ေလာက္ရွိလဲဆုိေတာ ဒီကေန႔ ေျခာက္ေသာင္း ေလာက္ရွိ တယ္။ ေျခာက္ေသာင္း ေလာက္ ရွိတဲ႔ အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က အခု ႏွစ္ဖက္ေပါ႔ တစ္ဖက္က လည္း ဆုိၾကပါစုိ႔ ၊ ရခုိင္တုိင္းရင္းသား ဒုကၡ သည္ တစ္ဖက္ကလည္း ဘဂၤါလီ ဒုကၡ သည္ အခုဆုိရင္ စခန္း (၅၃) ခု ဖြင္႔ၿပီးေတာ႔မွ ဒီကေန႔ သူတုိ႔ကုိ ကူညီတဲ႔ လုပ္ငန္းေတြ ကယ္ဆယ္တဲ႔ လုပ္ငန္းေတြ ျပန္လည္ ထူေထာင္တဲ႔ လုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေနရပါတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းေတြ ကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ က ဒီျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ရွိေနတဲ႔ UN ေအဂ်င္စီက အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ေပါင္းၿပီး လုပ္ေနပါတယ္။ NGO ေတြ INGO ေတြ ဒီအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေပါင္းၿပီး ပြင္႔လင္းျမင္သာမူ ရွိေအာင္ လုပ္ေနပါတယ္။ ပထမအဆင္႔ ကေတာ႔ စားဖုိ႔အတြက္ေပါ႔။ စားဖုိ႔အတြက္ကလည္း လူေျခာက္ေသာင္း ေလာက္ ကို ေကၽြးရျပဳရတ႔ဲ အလုပ္က တကယ္ေတာ႔လည္း ကၽြန္ေတာ္တုိ႔နဲ႔ ခ်ည္းပဲ မႏုိင္ပါဘူး။ ခုနကလုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔နဲ႔ ပူးေပါင္း လုပ္ေနတဲ႔ UN အဖြဲ႔စည္းေတြ အမ္ဂ်ီအုိ ေတြ သူတုိ႔ရဲ႕ အကူအညီေတြလဲ မ်ားစြာ ယူရပါတယ္။ ဒီအဖြ႔ဲေတြလဲ ကၽြန္ေတာ္ တုိ႔ေက်းဇူး တင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ အခ်က္က စားဖုိ႕အတြက္ ဒါေတြကို အားသြန္ ခြန္စုိက္လုပ္ေပးေနရပါတယ္။ ႏွစ္ အခ်က္ ယာယီေနႏုိင္ဖုိ႕အတြက္ ယာယီေနႏုိင္ဖုိ႔ ဆုိတာလဲ တဲထုိးေပးရတာပဲ။ တဲေတြ ဘာေတြကလည္း ကၽြန္ေတာ္တုိ႔မွာ လုံလုံေလာက္ ေလာက္မရွိေတာ႔ ဒီ UN အဖဲြ႔အစည္းေတြက ကူညီတာတုိ႔ဘာတုိ႔ အမ်ားႀကီး အက်ဳိးရွိခဲ႔ပါတယ္။ ဒီေဒသဟာ မုိးသိပ္မ်ားတဲ႔ေဒသ ျဖစ္တယ္။ မုိးသိပ္မ်ားတဲ႔ ေဒသျဖစ္တဲ႔အတြက္ ေၾကာင္႔ လုံလုံၿခဳံၿခဳံနဲ႔ ေနႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ Shelters ေတြ လုိအပ္လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ အခုဆုိရင္ သူတု႔ိေတြ ေနဖုိ႔ျပဳဖုိ႔အတြက္ ေဆာက္ေပး ဘာေပးနဲ႔ ႏွစ္ဖက္စလုံးကုိ ေဆာက္ေပးေနပါတယ္။ တစ္ဖက္နဲ႔ တစ္ဖက္ ခုနကလုိ မသင္႔တင္႔လုိ႔ အုပ္စုခ်င္းဖြဲ႔ၿပီးေတာ႔ ျဖစ္ရာကေနၿပီးေတာ႔ ဒီလုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အိမ္ေတြ မီးေလာင္မႈေတြ ဒုကၡ သည္အျဖစ္ေတြ ေရာက္လာတာပါ။ လူမ်ဳိးေရးအရ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဖိႏွိပ္တာေတြလဲ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီကေန႔ သူတုိ႔ စြပ္စြဲေနသလုိ လူမ်ဳိးတုန္း သတ္ျဖတ္တာတုိ႔ ဒါေတြဟာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ၾကားရေတာ႔ ေတာ္ေတာ္ေလး စိတ္မေကာင္းျဖစ္ရပါတယ္။ အင္တာနက္ေတြထဲမွာလဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ပုံေတြ ေတြ႔ပါတယ္။ အေလာင္းေတြဆုိရင္ တစ္ပုံတစ္လြင္႔ႀကီး ဒါေတြဟာ တစ္ျခားႏုိင္ငံမွာ ျဖစ္ပ်က္တာေတြကုိ သက္သက္ လုပ္ႀကံၿပီးေတာ႔ ခ်ဲ႕ကားၿပီးေတာ႔ လုပ္တာေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ ဒီမွာျဖစ္တဲ႔ အျဖစ္အပ်က္ေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ အဲေတာ႔ တစ္ဖက္ကလည္း NGO အဖြဲ႔ အစည္းေတြနဲ႔ UN အဖြဲ႔စည္း ေတြနဲ႔ ပြင္႔လင္းျမင္သာမူ ရွိေအာင္ ပူးေပါင္းၿပီးေတာ႔ ကူညီ ကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ငန္း ေတြကုိ လုပ္ေပးေနသလုိပဲ ဒီကေန႔ ခုနကလုိ မူဆလင္ ႏုိင္ငံက အႀကီးအကဲေတြေပါ႔ ဟုိတစ္ေလာကဆုိရင္ တူရကီႏုိင္ငံက ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး လာပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ရဲ႕အမ်ဳိးသမီးလဲ ပါလာတယ္။ အင္အားကလည္း ေလးငါးေျခာက္ဆယ္ ခုႏွစ္ဆယ္ေလာက္ရွိပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္နဲ႔လည္း ေတ႔ြတယ္ ကၽြန္ေတာ္ကလည္း ဒီကိစေတြကို ရွင္းၿပီးေတာ႔ ျပတယ္။ ျပၿပီးေတာ႔ On Ground ကုိလဲပုိ႔ေပးပါတယ္။ ပုိ႔ေပးၿပီးေတာ႔ သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ သြားျပီးေတာ႔ ကူညီကယ္ဆယ္တဲ႔ ပစ္ၥည္းေတြ ဘာေတြ ဒါေတြလဲ ႏွစ္ဖက္ မွ်မွ်တတပါပဲ။ တစ္ဖက္ကလည္း ခုနလုိ ဘဂၤလီ ဒုကၡ သည္ေတြကုိ သြားၿပီး ေတြ႔သလုိ တစ္ဖက္လည္း ရခုိင္ ဒုကၡ သည္ေတြကို ေတြ႔တယ္။ ၿပီးေတာ႔ ဟုိဘက္က မူဆလင္ ဘာသာကုိးကြယ္တဲ႔ သူေတြ၊ ဒီဘက္က ဗုဒၶ ဘာသာ ကုိးကြယ္တဲ႔ သူေတြ သြားတဲ႔လူကုိယ္တုိင္က မူစလင္ဘာသာ၀င္ျဖစ္ေပမယ္႔ လဲ ဗုဒၶ ဘာသာ ဘုန္းႀကီးေတြနဲ႔ ေလးေလး စားစား ေတြ႔ တာျပဳတာ တုိ႔ ဒါမ်ဳိးေတြ ေတ႔ြေပးတာတုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ရွိပါတယ္။ ေနာက္တစ္ ခုက ကၽြန္ေတာ္ တုိ႔ ဒီ ရက္ပိုင္းအတြင္းမွာ အင္ဒုိနီးရွား ကေနၿပီးေတာ႔ ၾကက္ေျခနီအသင္းနဲ႔ လျခမ္းနီအသင္း ဥကၠဌ မစၥတာ ကာလာဆုိတာ ဟုိတုန္းက ဒု သမၼတ ပါပဲ။ ဟုိတုန္းတည္းက ကၽြန္ေတာ္ အင္ဒုိနီးရွား သြားလည္ပတ္ ရင္းနဲ႔ Call ေတြ ဘာေတြ ေတြ႔ဖူးေတာ႔ ကၽြန္ေတာ္နဲ႔ ရင္းႏွီးေနပါတယ္။ သူလာတဲ႔ အတြက္ေၾကာင္႔ ကၽြန္ေတာ္ ၀မ္းသာ သြားတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ မလု႔ိ သူ႔လဲရွင္းျပတယ္။ သူသြားခ်င္တယ္ ဆုိလုိ႔လည္း မုိးထဲေလထဲမွာ လႊတ္ေပးလုိက္ေတာ႔ သူတုိ႕လည္း အကူအညီေတြဘာေတြ ဆက္ျပဳၿပီးေတာ႔ ေပးဖုိ႔အ တြက္ လုပ္ေနပါတယ္။ ဒါေတြဟာ ခုနကလုိ တစ္ဖက္က လုပ္ႀကံစြပ္စြဲေန တာေတြ မဟုတ္ ဘူး ဆုိတာကို သက္ေသ သာဓကနဲ႔ တစ္ဖက္ကလည္း ပြင႔္လင္းျမင္သာ ေအာင္ လုပ္ေန တာေတြရွိပါတယ္။
ေမး။ ။ သူတုိ႔ ေတာင္းဆုိေနတဲ႔ သီးျခား လြတ္လပ္တဲ႔ စုံစမ္းေရးေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔ေပးဖုိ႔ဆုိတာေရာ စုံစမ္းမူေတြ လုပ္ေပးဖုိ႔ ဆုိတာေရာ ျဖစ္လာႏုိင္မလားခင္ဗ်ာ။
ေျဖ။ ။ တစ္ခုကေတာ႔ ဒီ ကိစၥ ေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ႔ ေနာက္ဆက္ၿပီးေတာ႔ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဒီမွာ Press Conference တစ္ခုလဲ လုပ္လုိက္ပါတယ္။ ရန္ကုန္မွာရွိေနတဲ႔ ႏုိင္ငံျခားသံတမန္ေတြ ဒါေတြ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အကုန္ဖိတ္ပါတယ္။ ကုလသမၼဂ ေအဂ်င္စီေတြ NGO ေတြ ၿပီးရင္ အဲဒီမွာ တုိက္ဆုိင္မူ လုိ႔ေျပာရပါ႔မယ္႔။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕လူအခြင္႔ေရး ကိစၥ လုပ္ေနတဲ႔ မ စ္ၥ တာ ကင္းတာနား ကလည္း ေရာက္ေန တယ္။ ေရာက္ေနေတာ႔ သူ႔လည္း ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဖိတ္လုိက္ပါတယ္။ သူကိုယ္တုိင္တက္တယ္။ ေနာက္ေန႔မွာ On Ground ကုိျပတယ္။ ဒီ ကိစၥက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ ျပည္တြင္းမွာျဖစ္ပ်က္တဲ႔ ကိစၥ ေလးတစ္ခုပဲျဖစ္တယ္။ တစ္ႏုိင္ငံလုံးကုိလည္း ကူးစက္သြားတာလဲမရိွဘူး။ ခင္ဗ်ားတုိ႔ သိတဲ႔အတုိင္းပဲ ရန္ကုန္မွာလဲ မူစလင္ေတြ အမ်ားႀကီးေနတယ္။ ရွိတယ္။ ဗုဒၶ ဘာသာ၀င္ေတြရိွတယ္။ ခရစ္ယာန္ေတြရွိတယ္။ ဟိႏ္ၵဴ ေတြလဲရွိတယ္။ တျခားၿမဳိ႕ႀကီးေတြမွာလဲ ဒီအတုိင္းပဲ ဘာမွ ဒီေနရာေတြမွာ ျဖစ္တာျပဳတာမရွိပဲနဲ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္က ဒီကြက္ ကြက္ေလး တစ္ခုမွာပဲျဖစ္တာပါ။ ဒါ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ျပည္တြင္းေရး ကိစၥ သက္သက္ပဲ ျဖစ္တယ္။ အခုလည္း ကၽြန္ေတာ္ တုိ႔ ႏုိင္ႏုိင္နင္းနင္းနဲ႔ လုံၿခဳံေရးအရလဲ ထိန္းသိမ္းထားႏုိင္ၿပီ၊ ကူညီကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ပတ္သတ္လုိ႔ ဒါလဲ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဆီမွာလဲ လြတ္လပ္တဲ႔ လူအခြင္႔ေရး ေကာ္ မရွင္ ဖြဲ႔ထားတာရွိပါတယ္။ လူအခြင္႔အေရး ေကာ္မရွင္ကုိလည္း ဒါေလးကုိ စစ္ေဆးေပး ပါလုိ႔ ဆုိၿပီးေတာ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လုပ္ေနပါတယ္။ ဒီလုိလုပ္ေနတဲ႔ အတြက္ေၾကာင္႔ ျပည္ပကေနၿပီးေတာ႔ အင္တာေနရွင္နယ္ အစ္ရႈး (Issue) တစ္ခုလုိ စစ္မယ္ျပဳမယ္ဆုိရင္ေတာ႔ ဒါေတြကုိ ဒီမွာလာၿပီး မလုပ္သင္႔ပါဘူး။ ကုိယ္တုိင္းျပည္တြင္းမွာ ကုိယ္ျပည္တြင္းေရး ကိစၥ လည္းျဖစ္တယ္။ လုပ္သင္႔ လုပ္ထုိက္ တာေတြလဲ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လုပ္ေနတာ ျဖစ္တဲ႔အတြက္ေၾကာင္႔ ျပည္ပအဖြဲ႔ေတြ ဖြဲ႔ၿပီးေတာ႔ မွ ဒီလုိ စစ္မယ္ျပဳမယ္ ဆုိရင္ ဒါေတာ႔ မျဖစ္သင္႔တဲ႔ ကိစၥ လုိ႔ ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။
ေမး။ ။သမၼတ ႀကီး အခုနက ေျပာသလုိပဲ လူမ်ဳိးေရး ဘာသာေရး ကိစၥ မဟုတ္ဘူး။ အဓိကရုဏ္း မဟုတ္ဘူး ဆုိေပမယ္႔ ေဒသတြင္းမွာေနေနတဲ႔ အသုိင္းအ၀ုိင္းႏွစ္ခုၾကားမွာ တစ္ဖက္နဲ႔ တစ္ဖက္ ေရရွည္ျဖစ္ေနခဲ႔တဲ႔ မုန္းတီးမူဆုိ တာက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔လဲ ျငင္း လုိ႔မရတဲ႔ ကိစၥ ပါ။ အဲလို မုန္းတီးမႈဆုိတဲ႔ ကိစၥ ဒီထက္ပုိၿပီး ျပန္႔ပြားမ လာေအာင္ အတူယွဥ္တြဲၿပီးေနႏုိင္ေအာင္ သမၼတ ႀကီးတုိ႔အေနနဲ႔ ဘယ္လုိစီမံခ်က္ေတြခ်ၿပီး ဘယ္လုိေျဖရွင္း မူေတြ လုပ္သြားဖုိ႔ ရွိပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ မွန္ပါတယ္။ ကိစၥ က ခုနကလုိ ေရရွည္လုပ္သြားရမယ္႔ ကိစၥ ပါပဲ။ အခုခ်ိန္မွာ တန္းရွင္း Tension က အေတာ္ေလးျမင္႔ေနတဲ႔အခ်ိန္မွာ Cool Downျဖစ္ေအာင္ တစ္ဖက္ကလည္း ရခုိင္တုိင္းရင္း သားပါတီ ေတြရွိ ပါတယ္။ အဲဒီေတာ႔ ရခုိင္တုိင္းရင္းသားပါတီက ပါတီ အႀကီးအကဲေတြနဲ႔လည္း ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေတြ႔ပါ တယ္။ ေတြ႔ၿပီးေတာ႔ ဒီကေ န႔ ခုနကလုိ ႀကီးကလည္း က်ဥ္းေျမာင္းသြားၿပီ ရြာႀကီးတစ္ရြာလုိျဖစ္ေနတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ တုိ႔ကလည္း သူ႔လူမ်ဳိး ကုိယ္႔လူမ်ဳိး ကုိယ္႔ဘာသာနဲ႔ ခြဲျခားလုိ႔မရဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕အျမင္က လူသားဆုိတဲ႔အျမင္နဲ႔ျမင္ရမယ္။ဒီကေန႔မွာလဲလူအခြင္႔ေရးဆုိတဲ႔ကိစၥကိုေရွ႕တန္းတင္ၿပီးေတာ႔ ေျပာၾကား လာ တယ္။ အားလုံး လူသားဆုိတဲ႔ အျမင္နဲ႔ျမင္ပါ။ လူအခြင္႔အေရးဆုိတာကို ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ခုနကလုိ မထိ ခိုက္ေအာင္ လုပ္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ ရခုိင္တုိင္းရင္းသားေတြကို ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က စကားဆယ္ခြန္း တစ္ဆယ္႔ငါး ခြန္း ေျပာတာနဲ႔ ခင္ဗ်ားတုိ႔က တစ္ခြန္းေျပာတာ ပိုၿပီးေတာ႔ ထိေရာက္ပါတယ္။ ခင္ဗ်ားတုိ႔ကလည္း ဒါေလးကုိ ၀င္ၿပီး သေဘာထားေတြ စိတ္ထားေတြ ဒါအျမင္မွန္ရလာေအာင္ ေျပာင္းလဲလာေအာင္ လုပ္ေပးပါ ဆုိၿပီး ေတာ႔ အခ်ိန္ယူ ေျပာင္းရမယ္႔ သေဘာျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ဖက္နဲ႔တစ္ဖက္ျငင္းလုိ႔မရေအာင္ ဥပေဒနဲ႔ ကုိင္တြယ္ ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဆီမွာ ၁၉၈၂ခုႏွစ္ ဥပေဒဆုိတာရွိပါတယ္။ ၁၉၈၂ခုႏွစ္ ဥပေဒဆုိတာကလည္း ဒီမွာေနထုိင္ေနၾကတဲ႔ လူေတြနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီးေတာ႔ အကာအကြယ္ေပး ထားတာ ေတြ ရွိပါတယ္။ အၾကမ္းဖ်ဥ္း ကၽြန္ေတာ္သိရသေလာက္ ဆုိရင္ ၄၈ခုႏွစ္မတုိင္ခင္က ဒါ ဟုိတုန္းကေတာ႔ လယ္လုပ္ဖုိ႔ ဆုိၿပီးေတာ႔ ေခၚျပဳလာၾကတာပဲ။ ေခၚလာရင္းနဲ႔ မျပန္္ပဲ ဒီမွာေသာင္ တင္ၿပီးေတာ႔ ေနေနၾက တာေပါ႔။ ၄၈ခုႏွစ္ မတုိင္ခင္ကေနျပီးေတာ႔ ေရာက္လာတဲ႔ မိဘေတြကေမြးဖြားတဲ႔ Third Generation က ေျမးတုိ႔ဘာတုိ႔ ေရာက္လာတဲ႔အခါမွာ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္နဲ႔ အခုနကလုိ အသိအမွတ္ျပဳ ေပးဖုိ႔ဆုိတဲ႔ ဥပေဒထဲ မွာ ပါျပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဥပေဒကို ပီပီျပင္ျပင္န႔ဲ ျပန္ၿပီးေတာ႔ အသုံးခ်ၿပီးေတာ႔ အနာဂတ္မွာ လူအဖြဲ႔အစည္းေတြဟာ ခုနကလုိ သင္႔သင္႔ တင္႔တင္႔ျဖစ္ေအာင္ လူသားေတြဆုိတဲ႔ အျမင္မ်ဳိးရွိလာေအာင္ လူ႔အခြင္႔အေရးေတြကို ခုနကလုိ ေရွ႕တန္းကေန ဦးစားေပးၿပီးစဥ္းစားတတ္လာေအာင္ ဒါေတြက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အခ်ိန္ယူၿပီးေတာ႔ လုပ္သြားရမွာျဖစ္တယ္။ အခုက ဘာအေရးႀကီးလဲဆုိေတာ႔ ပညာေရးက အေရးႀကီးတယ္။ ဟုိဘက္ပုိင္းမွာ ဘဂၤလီေတြနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီးေတာ႔ စာသင္ေက်ာင္းတုိ႔ဘာတုိ႔ ထိ ထိေရာက္ေရာက္ မရွိဘူး။ မ်ားေသာအားျဖင္႔ ဘာသာေရးေတြနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီးေတာ႔ သင္တဲ႔ေက်ာင္းေတြပဲ ရွိတယ္။ အေျခခံကေတာ႔ ပညာေရးပါပဲ။ ပညာေရးကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ ျဖစ္ေအာင္ ပညာေရး စနစ္ကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က ထူေထာင္ေပးမယ္။ ပညာတတ္တယ္ဆုိရင္ အေတြးအေခၚရွိလာမယ္။ မွားတယ္မွန္တယ္ဆုိတာကုိ ခြဲျခားတတ္လာမယ္။ ဟုိမွာ တုိးလာတဲ႔ လူေတြထက္ လက္ရွိလူ က ေပါက္ဖြားတဲ႔ ႏူန္းက ပုိမ်ားပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ကြင္းဆင္းျပီးေတာ႔ စစ္ေဆးၾကည္႔ လုိက္တဲ႔အခါ မွာ ေနာက္ထပ္၀င္ေရာက္လာတဲ႔ သူေတြက မရွိသေလာက္ နည္းပါတယ္။ ဟုိးတုန္းကရွိေနတဲ႔ သူေတြကေ ပါက္ဖြား မူေတြ သိပ္မ်ားတယ္ ။ အိမ္ေထာင္စုတစ္စု ဆုိရင္ ခုႏွစ္ဆယ္၊ ရွစ္ဆယ္ေလာက္ရွိပါတယ္။
ေမး။ ။ ဒီေပါက္ဖြားလာတဲ့ တိုးပြားလာတဲ့ အင္မတန္ဆင္းရဲေနတဲ့ လူစုေတြကို ေထာက္ပံ့ေပးဖုိ႔ ရန္ပံုေငြေတြလိုတာလည္းအမွန္ပါပဲ။ ဒီေနရာမွာ အေစာက ကၽြန္ေတာ္ေျပာခဲ့သ လို ေဆာ္ဒီအာေရ ဗီး ယားႏိုင္ငံ က ေနၿပီးေတာ့ ေဒၚလာသန္းငါးဆယ္ လႈမယ္ဆိုတဲ့ ကိစၥ မ်ိဳး၊ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ ဆီက ေနၿပီးေတာ့ တဆင့္ အဲဒီလိုေဒသတြင္းမွာသြားၿပီးေတာ့ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈေတြလုပ္ေပးဖို႔ ျဖစ္လာ ရင္ေတာ့ေကာင္း တာေပါ့ ဒါ သမၼတ ႀကီးတို႔လညး္ ေက်နပ္စရာျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီလိုမဟုတ္ပဲနဲ႔ ဒီႏိုင္ငံတကာမွာလူ႕အခြင့္အေရးအတြက္ဆိုၿပီးေတာ့ဒီလူေတြအတြက္အျပင္ဘက္မွာရွိေန တဲ့ ေဆာ္ေ ၾသာ္ေပးေ န တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြကို တဆင့္ ေထာက္ပံ့ ေပးလုိက္တဲ့ အေနအထားမ်ိဳး ကိုေရာက္ သြားမွာေ ရာ သမၼ တႀကီး တို႔အေနနဲ႔ မစိုးရိမ္ဘူးလား။
ေျဖ။ ။ စိုးရိမ္ပါတယ္ခင္ဗ်။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကလည္း သူတို႔ကိုခ်ဥ္းကပ္ၿပီးေတာ့ လာသမွ်ေတြကိုေျပာေနတာပါ။ ခင္ဗ်ားတို႔ ကူညီမယ္ျပဳမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ႏွစ္ဘက္မွ်မွ်တတနဲ႔ကူညီပါ လက္ေတြ႕ခုနကလို ဒုက္ၡခံစားေနတဲ့သူေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္နဲ႔ကူညီေပးဖို႔လိုပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လည္း ခင္ဗ်ားတို႔ ကူညီေပးတဲ့ ဟာေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္နဲ႔ ဒီလူေတြလက္ထဲ ကိုေရာက္ သြားေအာင္လုပ္ေပးမယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းကုိလည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔က သူတို႔နဲ႔ေတြ႕တိုင္းေတြ႕တိုင္း ဒီ ကိစၥ နဲ႔ပတ္ သက္ၿပီးေတာ့ေျပာပါတယ္။ မသက္ဆိုင္တဲ့ သူေတြဆီကို ေရာက္သြားမွာလည္း ကၽြန္ေတာ္ တို႔စိုးရိမ္ ပါတယ္။
ေမး။ ။ ေဒသတြင္းကအေျခေနနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးျပည္တြင္းမီဒီယာေတြရဲ႕ တင္ျပမႈနဲ႔ ျပည္ပမီဒီယာေတြ ရဲ႕ေဖာ္ျပမႈေတြၾကားမွာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကြဲလြဲမႈေတြ ရွိေနပါတယ္။ ျပည္တြင္း မီဒီယာေတြက အမ်ိဳးသားေရး စိတ္ဓာတ္ အမ်ိဳးသားေရး အေျခခံေတြကုိ အေၾကာင္းျပဳၿပီးေတာ္ေတာ္ေလး ျပင္းျပင္း ထန္ထန္ ေဖာ္ျပတာေတြေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။ ျပည္ပမီဒီယာေတြကေတာ့ ထံုးစံအတိုင္းပဲ လူ႔အခြင့္အေရးကို အေျခခံၿပီး ေဖာ္ျပ တယ္ဆိုေတာ့ ေနာက္ဆံုးမွာ ျပည္ပမီဒီယာေတြကိုေတာင္မွပဲ တစ္ဖက္က က်ဴးေက်ာ္ လာတဲ့ သူေတြကို ေျမႇာက္ေပးတယ္ဆိုတဲ့ ပံုစံမ်ိဳး စြပ္စြဲခံရတာေတြရွိပါတယ္။ ဒါေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သမၼတ ၾကီးအေန နဲ႔ ျပည္ပမီဒီယာေတြေျပာၾကားခ်က္ကို တစ္စံုတရာမ်ား စိတ္အေႏွာက္ယွက္ ျဖစ္ခဲ့တာေတြ ရွိခဲ့လား ခင္ဗ်။
ေျဖ။ ။ က်ေတာ္တို႔က စိုးရိမ္ပါတယ္။ စိုးရိမ္တယ္ဆုိတာက ခုနလိုဆက္ႏြယ္ၿပီးမွ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ဒီေလာက္ထိ ကိုယ့္ႏိုင္ငံေပၚမွာ ကူးစက္လာမွာေတြ ေတာ္ေတာ္ေလး ကၽြန္ေတာ္တို႔က စိုးရိမ္မိပါတယ္။ တစ္္ခ်ဳိ႕ သတင္းေတြဟာ လုပ္ၾကံဖန္တီးမႈေတြရွိသလုိ တစ္ဖက္က ခုနလို မြတ္စလင္ဘာသာ ကိုးကြယ္တဲ့ သူေတြကို ႏိႈးဆြၿပီး ေဖာ္ျပတဲ့ သတင္းေတြအင္တာနက္သတင္းေတြ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အမ်ားၾကီးေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီအတြက္ က်ေတာ္တို႔မွာေတာ္ေလးစိတ္ပူေနရပါတယ္၊ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ျပည္ပအေနနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔သံရံုးေတြထဲက အီဂ်စ္မွာ ရွိေနတဲ့သံရံုးဆိုရင္ ဆႏ္ၵလာျပတာေတြရွိခဲ့ပါတယ္။ သာမာန္ ဆႏၵ ျပတာေတာ့ လူ႕အခြင့္ေရးပါပဲ ျပသာနာမရွိပါဘူး သို႔ေသာ္လဲ သံရံုးထဲ၀င္ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္အလံေတြ ဘာေတြျဖဳတ္ခ်တာေတာ့ ဒါမ်ိဳးေတြ ျဖစ္တဲ့အခါအဲမွာရွိတဲ့ မိသားစုေတြသံရံုး၀န္ထမ္းေတြအတြက္ စိုးရိမ္စရာ ျဖစ္လာပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ အင္ဒိုနီးရွားမွာလဲ အလားတူပါပဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔စိုးရိမ္ရပါတယ္။ ဒီကိစ္ၥေတြကို မွန္မွန္ကန္ကန္နဲ႔ သိေအာင္ဆိုၿပီး ကၽြန္ေတာ္အေနနဲ႔သက္ဆုိင္ရာႏုိင္ငံအၾကီးကဲေတြဆီ ကုိယ္တုိင္ စာေရးပါတယ္။ ကုလ သမဂၢ မစၥတာ ဘန္ကီမြန္းထံကိုလဲ ကၽြန္ေတာ္စာေရး ပါတယ္။ ျဖစ္စဥ္ အမွန္က ဒီလို ဒီလိုျဖစ္တာပါ။ ဒါဟာ လူမ်ိဳးေရး ဘာသာေရး မဟုတ္ပါဘူး တျပည္လံုးမွာျဖစ္ေနတဲ့ ကိစၥ မဟုတ္ပါဘူး။ ေနရာေလးတေနရာမွာ ကြက္ၿပီးျဖစ္တဲ့ ကိစၥ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ အင္ဒိုနီးရွားက သမၼတ ကလဲ က်ေတာ္နဲ႔ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြျဖစ္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္စာေရးပါတယ္။ မေလးရွားက၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ဆိုလဲ ဒီအတိုင္းပဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီ အလည္ပတ္လာသြားတာသိပ္ၿပီးမၾကာေသးပါဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဒီျပသနာေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ မၾကီးထြားေစခ်င္ပါဘူး။ ျပႆနာအစတုန္းကေတာ့ လူမ်ိဳးေရးစိတ္ ဓာတ္နဲ႔ ျပည္တြင္း မီဒီယာေတြက ေရးပါတယ္ သို႔ေသာ္လဲ ေနာက္ပိုင္းမွာ ျပည္တြင္းမီဒီယာေတြက သူတို႕သိလာပါတယ္။ ဒါေတြက လူသားခ်င္း စာနာမႈ အျမင္နဲ႔ ျမင္ရမယ္။လူ႔အခြင့္ေရးကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ထိခိုက္လို႔မရဘူးဆိုတဲ့ အျမင္ေတြ သူတို႔ရွိ လာပါတယ္။ ဒါေတြကို သူတို႔သိလာတဲ့ ဒီလိုအျမင္ေျပာင္းတဲ့ တခ်ိန္ထဲမွာ ပဲ ျပည္ပကအျမင္ေတြကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔နဲ႔ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္လာတယ္။ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ လာတဲ့အတြက္ ကိုယ့္ႏုိင္ငံ အတြက္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ စိုးရိမ္မိပါတယ္။ စိုးရိမ္မိတဲ့အတြက္ ေနာက္ဒါမ်ိဳးေတြမျဖစ္ရေအာင္ ခုနကလို ကၽြန္ေတာ္တို႔ဖိတ္ေခၚတယ္။ ျပတယ္။ အခုဆိုရင္လဲ OIC တို႔ဘာတို႔က အတြင္းေရးမွဴးလဲ ကၽြန္ေတာ္ဖိတ္ထားပါတယ္။ လာပါ ခင္ဗ်ားတို႔ လာၾကည့္ပါ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရွင္းလင္းျပပါမယ္။ On Ground လဲလိုက္ ျပပါမယ္။ ေနာက္ဒါမ်ိဳးေတြျဖစ္မွာစိုးတဲ့ စိုးရိမ္မႈလဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔စိတ္ထဲမွာရွိပါတယ္။
ref:VOA
