အၿငိမ္းစားဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သူရဦးတင္ဦး၏ စစ္မႈထမ္းဘ၀ ရခိုင္ျပည္နယ္ အေတြ႔အႀကံဳမ်ား (အပိုင္း - ၁)

ဗီအိုေအ ။ ။ ၂၀၁၂ ဇူလိုင္ ၂၈

အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဴပ္ရဲ႕ နာယက တစ္ဦးျဖစ္တဲ့၊ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ရဲ႕ စတုတၳေျမာက္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ အျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူ၊ အၿငိမ္းစားဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သူရ ဦးတင္ဦးကို၊ ၁၉၄၈ လြတ္လပ္ေရးခါနီး အခ်ိန္က စတင္ ခဲ့တဲ့၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ရဲ႕ မတည္မၿငိမ္ အေျခအေနေတြနဲ႔ သူ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ စဥ္က အေတြ႔အႀကံဳ ေတြကို၊ ဦးေရာ္နီညိမ္းက ေမျမန္းေဆြးေႏြးၿပီး၊ ဒီသီတင္းပတ္ရဲ႕“တပ္မႉးတပ္သား ေျပာစကား” က႑ကို တင္ဆက္ လိုက္ပါတယ္။

ဦးတင္ဦး ။ ။ အဲဒီတုန္းက ဒီလို ျဖစ္တာဗ်။ က်ေနာ္တို႔ လြတ္လပ္ေရးရခါနီး အခ်ိန္ေလာက္မွာ ျပႆနာေလးေ တြ ေပၚလာတာက က်ေနာ္တို႔နဲ႔အတူ တၿပိဳင္နက္ထဲ အိႏၵိယကလည္း လြတ္လပ္ေရး ရခဲ့တယ္။ အိႏၵိယက သိတဲ့ အတိုင္း မစၥတာဂ်င္းနား (ပါကစၥတန္လြတ္လပ္ေရးေခါင္းေဆာင္ မိုဟာမက္အလီဂ်င္းနား Muhammad Ali Jinnah) တို႔က မဟတၱမဂႏၶီ (Mahatma Gandhi) တို႔၊ ေနရူး (Jawaharlal Nehru) တို႔ (အိႏၵိယလြတ္လပ္ေရးေ ခါင္းေဆာင္မ်ား) ကို တိုင္းျပည္ခဲြထြက္မယ္လို႔ ေတာင္းဆိုေတာ့၊ မဟတၱမဂႏၶီတို႔၊ ေနရူး တို႔က သေဘာမက်ဘူးေ ပါ့။ သို႔ေသာ္လည္း မစၥတာ ဂ်င္းနားတို႔က ပါကစၥတန္ဆိုၿပီး လုပ္ခ်င္တယ္ ဆိုေတာ့၊ ေနာက္ေတာ့ သူတို႔ ခဲြေပးလိုက္ရေတာ့၊ အေရွ႕ပါကစၥတန္ (East Pakistan)နဲ႔ အေနာက္ပါကစၥတန္ (West Pakistan) ဆိုၿပီး ျဖစ္သြားတာေပါ့။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တို႔ဘက္က လည္း နတ္ျမစ္ (Naff River) ဆိုတာက ဟိုဘက္က ဒီဘက္ကိုကူး၊ ဒီဘက္က ဟိုဘက္ကိုကူး၊ ဥဒဟို ၀င္ထြက္သြား လာေနတာကိုး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အားလံုးက အဂၤလိပ္ရဲ႕ ကၽြန္ႏိုင္ငံ၊ ကၽြန္သားေတြကိုး ဗ်။ အဲဒီေတာ့ ကူးၾကသြားၾကနဲ႔ ဒါေတြက ကူးလူးဆက္ဆံမႈေတြက ရိွေနတာကိုး။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ စစ္(ဒုတိယကမၻာစစ္)ကလည္း ၿပီး သြားၿပီဆိုေတာ့၊ စစ္နဲ႔အတူပါလာတဲ့ ဘဂၤါလီအလုပ္သမားတို႔ ဘာတို႔ စသည္ျဖင့္ ပါလာၾကတာကေတြ ဒီဘက္ကို ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေရာက္လာၾကၿပီးေတာ့ ဒီဘက္မွာပဲ နည္းနည္းပါးပါး က်န္ရစ္ခဲ့ၾကတာေတြ ရိွေကာင္းရိွ ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီတံုးက အဲဒီေဒသေနရာမွာ ဘူးသီးေတာင္ ေမာ င္ေတာေဒသမွာေတာ့ ရခိုင္ရြာေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရိွၾကတယ္။ အဲဒီေတာ့ ၀င္လာတာေတြက မသိသာဘူးေ ပါ့။ အဲဒီလို ျဖစ္ခဲ့တယ္ေပါ့။

ဦးေရာ္နီညိမ္း ။ ။ အန္ကယ့္ကို တစ္ခု ေမးၾကည့္ခ်င္တာက၊ အဂၤလိပ္ကေနၿပီးေတာ့မွ ဂ်ပန္ကို ျပန္တိုက္ဖို႔ အတြက္ သူတို႔(ဘဂၤါလီ)ေတြကို လက္နက္တပ္ဆင္ၿပီးေတာ့မွ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲကို လႊတ္လိုက္တယ္၊ အန္ကယ္တို႔ ရဲ႕ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရး ဗမာ့တပ္မေတာ္နဲ႔ ေပါင္းၿပီး တိုက္ဖို႔ (သို႔မဟုတ္) အဂၤလိပ္တပ္နဲ႔ ေပါင္းၿပီး တိုက္ဖို႔ သေဘာနဲ႔။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔ေတြက ဂ်ပန္နဲ႔လည္း ေသခ်ာမတိုက္လိုက္ရဘူး၊ လက္နက္ေတြနဲ႔ က်န္ခဲ့တယ္ ဆိုတဲ့ သေဘာလား။ အဲဒါ အန္ကယ္ သိသေလာက္ ေျပာျပေပးပါ ခင္ဗ်။

ဦးတင္ဦး ။ ။ ဟုတ္တယ္၊ အဲဒီတံုးက အေရွ႕ပါကစၥတန္ဆိုၿပီး ဖြင့္လိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ၊ ဒီဘက္က ေနာင္ေသာ အခါ (ဘဂၤါလီ) ေခါင္းဆာင္ျဖစ္မဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြက၊ အေရွ႕ပါကစၥတန္နဲ႔ တဆက္ထဲ တတဲြထဲ ေမယုျမစ္ (Mayu River)ရဲ႕ အေနာက္ဘက္မွာ ေမယုနယ္ေပါ့၊ ေမယုနယ္ ဆိုတာ ဘူးသီးေတာင္ ေမာင္ေတာ ပါပဲ။ အဲဒီေမယုနယ္ ကို district (ခရိုင္) တစ္ခုအေနနဲ႔ အေရွ႕ပါကစၥတန္ထဲကို ပါေစခ်င္တဲ့ သေဘာရိွတယ္။ အဲဒီအတြက္ ေျပာတာ ဆိုတာေတြေတာ့ ရိွတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း မစၥတာဂ်င္းနားတို႔ (ပါကစၥတန္) ေခါင္းေဆာင္ေတြ အားလံုးက၊ ဒီဘက္ (အေရွ႕ပါကစၥတန္နဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဘက္ျခမ္း) နဲ႔ ပတ္သက္တာေတြကို လံုး၀ စိတ္ပါ၀င္စားျခင္း မရိွဘူး။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ကင္းကင္းရွင္းရွင္း ျပတ္ျပတ္သားသား ေနလိုက္တယ္။

သို႔ေသာ္ လည္းပဲ ဒီဘက္မွာက ခုနက က်န္ရစ္ခဲ့ တဲ့ လက္နက္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္တာေတြ၊ အရင္တံုးက (ဂ်ပန္ကိုတိုက္ဇို႔ လြတ္လိုက္တဲ့) ဒီဘက္ကို Bengal (ဘဂၤလား) ဘက္ကေန ပါလာတဲ့သူ (ဘဂၤါလီ)ေတြကလည္း ရိွေနၾကေတာ့၊ သူတို႔က ဆက္ၿပီးေတာ့ ေမယုကမ္းေျခ၊ ေမယုျမစ္ရဲ႕ အေနာက္ဘက္ကမ္းကို သူတို႔က စိုးမိုးထားရမယ္ ဆိုၿပီးေ တာ့၊ မူဂ်ာဟစ္ဒင္ (အာရဗီ (Arabic) ဘာသာစကားႏွင့္ ဘာ သာေရးအရ ခုခံစစ္ပဲြဆင္ႏဲႊသူ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ အား မူဂ်ာဟစ္ (Mujahid)၊ တစ္ေယာက္ထက္မက အမ်ားဆိုလွ်င္ မူဂ်ာဟစ္ဒင္ Mujahidin, Mujahideen) ဆိုၿပီးေတာ့၊ မူဂ်ာဟစ္ေတြ ေပၚေပါက္လိုက္တာေပါ့။ အဓိပၸာယ္ကေတာ့ အဲဒီ မွာရိွတဲ့နယ္ေျမနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး တာ့၊ ေမယုနယ္ဆိုတာကို ထူေထာင္ခ်င္တဲ့ သေဘာေတြရိွတယ္။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ ႏိုင္ ငံရဲ႕အခ်ဳပ္အျခာကို ထိခိုက္လာတာက တစ္ေၾကာင္း၊ အဲဒီဟာက အႏၱရာယ္လည္းႀကီးမားေနတာက တစ္ေၾကာင္း၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာ (ယခု တရုတ္ႏိုင္ငံတြင္ ေနထိုင္သည့္ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးျဖစ္သူ ရဲေဘာ္သံုး က်ိပ္၀င္ အၿငိမ္းစားဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာ) ေခါင္းေဆာင္တဲ့ ဗမာ့ေသနတ္ကိုင္တပ္ရင္း(၅)(သနက ၅)က သြား ၿပီးေတာ့ ဒီမူဂ်ာဟစ္ေတြကို ႏိွမ္နင္းတိုက္ခိုက္ေခ်မႉန္းလိုက္ရတယ္။ ဒီ သနက(၅)အတြက္ လိုအပ္တဲ့ စစ္သည္ အင္အားကို စစ္ ေရးေလ့က်င့္မႈအတြက္ ေမၿမိဳ႕(ျပင္ဦးလြင္)မွာရိွတဲ့ training depot (BATD – Burma Army Training Depot) ေလ့ က်င့္ေရးတပ္မွာ ေလ့က်င့္ေပးၿပီးေတာ့၊ သူတို႔ကို ျမန္ျမန္ေက်ာင္းဆင္းေပးပါလို႔ ေျပာ တဲ့အတြက္၊ အဲဒီ train (ေလ့က်င့္ ေရး)လုပ္ေနၾကတဲ့အထဲက တပ္ခဲြႏွစ္ခဲြကို ေလယာဥ္ပ်ံနဲ႔၊ အဲဒီတံုးက အင္ဒို နီးရွားက လာတဲ့ (သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး) Zero Zero One ေလယာဥ္ႀကီးေတြ ကက္သရင္းနား (Katherina) ေလယာဥ္ႀကီးေတြနဲ႔ က်ေနာ္တို႔က ခူသယ္ေခါက္သယ္ (ရခိုင္ျပည္နယ္ကို) ပို႔တယ္။ က်ေနာ္ကိုယ္ တိုင္ ပို႔ရတယ္။ က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္ပဲ ဒီေလယာဥ္ေတြအေပၚမွာ လိုက္ ၿပီးေတာ့ ေန႔ခ်င္းျပန္ ခ်က္ခ်င္းပို႔ဖူးတယ္။

ဦးေရာ္နီညိမ္း ။ ။ အဲဒီ သြားတိုက္တဲ့ တပ္ရင္း(သနက ၅)ထဲက ထင္ရွားတဲ့သူေတြ ေျပာျပပါလား ခင္ဗ်။

ဦးတင္ဦး ။ ။ ဦးလြင္ (ကြယ္လြန္သူ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ အတြင္းေရးမႉး အၿငိမ္းစားဗိုလ္မႉးႀကီး ေမာင္ လြင္) ပါတယ္။ ဦးၾကည္ေမာင္ ပါတယ္။။ သူတို႔တပ္ရင္းမႉးက ဒုတိယဗိုလ္မႉးႀကီး ကင္မ္ပက္က္နက္ (Lt. Colonel Campecgnec)။ ဦးၾကည္ေမာင္က ေမဂ်ာ(ဗိုလ္မႉး)ၾကည္ေမာင္ 2 IC (Second-in-Command ဒုတပ္ရင္းမႉး) ဗ်။ captain(ဗိုလ္ႀကီး)ေမာင္လြင္တို႔ကေတာ့ သူတို႔ေအာက္က တပ္ခဲြမႉးေတြ။ ေနာက္တစ္ေယာက္က ေနာက္ပိုင္း အင္းစိန္ တိုက္ပဲြမွာ က်သြားတဲ့ ဂ်ပန္ေခတ္စစ္တကၠသိုလ္က ဆင္းလာတဲ့ ဗိုလ္လွ ေသာင္း (ဗိုလ္မႉးလွေသာင္း)။ သူတို႔ ပါၾကတယ္။ ( ေမဂ်ာၾကည္ေမာင္ = ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပဲြကာလ အမိ်ဳးသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ ဥကၠ႒ ကြယ္လြန္သူ အၿငိမ္းစားဗိုလ္မႉးႀကီးၾကည္ေမာင္)

ဦးေရာ္နီညိမ္း ။ ။ သူရဦးထြန္းတင္(၁၉၈၈ စက္တင္ဘာ ၁၈ ရက္ေန႔ စစ္အာဏာသိမ္းခ်ိန္ က၊ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္ လစ္လမ္းစဥ္ပါတီအစိုးရ၏ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ အၿငိမ္းစားဗိုလ္မႉးႀကီး သူရထြန္းတင္) လည္းပါတယ္။ သူေရးတဲ့ (က်ေနာ္ က်င္လည္ခဲ့ရေသာ ျမန္မာႏွင့္ကမၻာ)စာအုပ္မွာ ပါတယ္။

ဦးတင္ဦး ။ ။ ဟုတ္တယ္။ ဦးထြန္းတင္က အဲဒီတံုးက captain ။ ဦးထြန္းတင္လည္း ပါမယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္း ဆိုေတာ့ သူကလည္း သနက(၅)ကပဲ။ အဲဒီတံုးက ဒီသနက(၅) တပ္ရင္း တစ္ရင္းလံုးပဲ (မူဂ်ာဟစ္ေတြကို) သြား တိုက္ခဲ့ပါ တယ္။ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ပဲ တိုက္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ တပ္က ရဲေဘာ္ေတြဆိုတာက သိတဲ့အတိုင္းပဲ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ ေရးတံုးကေကာ၊ BDA (Burma Defence Army - ယခင္ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ (Burma Independence Army – BIA) ကို ဂ်ပန္ေခတ္တြင္ BDA ဟု ေျပာင္းလဲဖဲြ႔စည္း) တံုးကေကာ၊ ပါလာၾက တဲ့သူေတြ။ သူတို႔ကို စစ္ေရး ေလ့က်င့္ခန္းေတြ က်ေနာ္တို႔က ေပးၿပီးမွ ရခိုင္ကို လႊတ္ခဲ့တာဆိုေတာ့၊ သူတို႔က စစ္ေရးစစ္ေသြးစစ္ရည္၀ ေနၿပီးသားေတြ။ က်ေနာ္တို႔က ေလ့က်င့္ေပးလိုက္တဲ့ ဒီစစ္သည္ေတြကို က်ေနာ္တို႔က ကမန္းကတမ္း ေက်ာင္းဆင္းေပးလိုက္ရ တာ ဗ်။ သူတို႔ကို ေက်ာင္းၿပီးေအာင္ (၆)လ (၇)လ သင္တန္းမေပး လိုက္ရဘူး။

သံုးေလးလေလာက္နဲ႔ သင္တန္းေပးၿပီး က်မ္းသစၥာ က်ိန္ဆိုၿပီးတာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္း ေလယာဥ္နဲ႔ ပို႔လိုက္ ရတာ။ ေတာက္ေလွ်ာက္ ရခိုင္ျပည္နယ္ကို ပို႔လိုက္ရတာ။ (ဗမာ့တပ္မေတာ္ကို ဒုတိယကမၻာစစ္အၿပီး ျပန္လည္ဖဲြ႔ စည္းေသာအခါ၊ အရာရိွနွင့္စစ္သည္အားလံုး ၿဗိတိသွ်စစ္တပ္၏ အေျခခံစစ္သင္တန္းမွ စ၍ ျပန္တက္ၾကရၿပီး၊ စစ္သည္မ်ားမွာ အေျခခံစစ္သင္တန္းၿပီးဆံုးလွ်င္ တပ္သားသစ္မ်ား အျဖစ္ က်မ္းသစၥာက်န္ဆိုၾကရသည္။) အဲဒီ တံုးက တိုက္ၿပီးျပန္လာၾကတဲ့သူေတြ ေျပာျပတာက၊ မူဂ်ာဟစ္ေတြကို ကာဆင္ႀကီး ဆိုတဲ့ ပုဂၢိဳလ္က အုပ္ခ်ဳပ္ တယ္။ ကာဆင္ႀကီး တိုက္ပဲြမွာက်သြားေတာ့၊ မူဂ်ာဟစ္ေတြ အစိပ္စိပ္အမႊာမႊာ အကဲြကဲြအျပားအျပား ျဖစ္ၿပီးေတာ့မွ၊ ေနာက္ထပ္ေခါင္းေဆာင္ ကာဆင္ေလး ဆိုတာ ေပၚလာတယ္တဲ့။

ေနာက္ပိုင္းမွာ က်ေနာ္တို႔ ဆက္ၿပီး တိုက္ရတာကေတာ့ ကာဆင္ေလးကေန ေပါက္ဖြားလာတဲ့ ေမြးထုတ္ထားတဲ့ စူရစ္အာမက္တို႔ စူရတန္ေမာက္ တို႔။ ဒီ ေနာက္ေပါက္ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ က်ေနာ္ ရခိုင္တပ္ေပါင္းစုမႉး ျဖစ္လာေတာ့၊ နည္းနည္းပါးပါး ေျပာက္ တိေျပာက္က်ား ေတြ႔ရျပန္ေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္လို႔ အေရွ႕ပါကစၥတန္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔နဲ႔ နတ္ျမစ္ (Naff River)ကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး ျပႆနာျဖစ္လို႔ တိုက္ၾကရတဲ့အခ်ိန္မွာ၊ ေျချမန္တပ္ရင္း(၄)နဲ႔ ေျချမန္တပ္ရင္း(၅)က လာၿပီး ကူညီခဲ့တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္၊ (ဘူးသီးေတာင္ေမာင္ေတာ) ေျမာက္ဘက္အျခမ္းမွာ မူဂ်ာဟစ္ ခိုေအာင္းေနတာကို တိုက္မယ္ဆိုၿပီး ေတာ့၊ ဂုတ္ပိတံတား ေျမာက္ဘက္ျခမ္း ေတာ္ေတာ္လွမ္းလွမ္းမွာ ေတာ္ေတာ္ေလး လိုက္တိုက္ လိုက္တာ့၊ အဲဒီ မူဂ်ာဟစ္ ေနာက္ဆံုးအသုတ္ကို က်ေနာ္တို႔ကို အျပတ္ကို ခ်ပစ္လိုက္တယ္။ အဲဒီမွာ မူဂ်ာ ဟစ္ ေလးဆယ္ေက်ာ္ ငါးဆယ္ ေလာက္ ေသတယ္။

ေနာက္ၿပီးေတာ့ လက္နက္ေတြ ရလိုက္တယ္။ အဲဒီတံုးက သတင္းၾကားလို႔၊ အဲဒီေတာင္ေက်ာ ေပၚက ျဖတ္ၿပီးေတာ့ လက္နက္ကိုင္အဖဲြ႔အစည္းေတြ ေရာက္ေနတယ္ ၾကားလို႔၊ သြားတိုက္တာ။ က်ေနာ့္မွာ အခြင့္အေရးေကာင္း တစ္ခု ရတာက၊ ေျချမန္တပ္ေတြက ေရာက္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ နယ္စပ္မွာျဖစ္ေနတဲ့ကိစၥေတြကလည္း (နယ္နိမိတ္)တိုင္းဖို႔ထြာဖို႔ သေဘာတူၿပီးဆံုးျဖတ္လိုက္ေတာ့၊ ဒီတပ္ေတြကို ျပန္ပို႔ရမယ့္အစား မပို႔ခင္မွာ အဲဒီ ဂုတ္ပိတံတား ရဲ႕ ေျမာက္ဘက္ျခမ္း၊ ဂုတ္ပိတံတားဆိုတာက ဘူးသီးတာင္ေျမာက္ဘက္ကို တက္သြားတဲ့အခါ ေတာင္ဘဇား၊၊ ေတာင္ဘဇား ၿပီးရင္ ဂုတ္ပိတံတား၊ ဂုတ္ပိတံ တားၿပီးရင္ ေျမာက္ဘက္မွာ ပန္ဇီဘဇား ဆိုတာရိွတယ္။ အဲဒီေတာင္ေပၚ ေတာင္ေက်ာမွာ သြားတိုက္လိုက္တဲ့ အခါ၊ ေနာက္ဆံုးအျပတ္ခ်လိုက္တဲ့အခါ အဲ့ဒီမွာ မူဂ်ာဟစ္ဟာ ျပတ္ထြက္သြားၿပီ။ ၿပီးသြားၿပီ။

ဦးေရာ္နီညိမ္း ။ ။ အဲဒါ ဘယ္ခုႏွစ္ကလဲ အန္ကယ္။

ဦးတင္ဦး ။ ။ အဲဒါက က်ေနာ္ တပ္ေပါင္းစုမႉးဘ၀၊ ရခိုင္မွာ ဆိုေတာ့ ၁၉၅၉ ေပါ့။ (၁၉၆၀) ေရြးေကာက္ပဲြ မလုပ္ရ ေသးဘူး။ တပ္ေတြကို စစ္ေဆးၿပီး ကိုယ့္္နယ္စပ္နဲ႔ပတ္သက္တာေတြ ကိုယ္လံုၿခံဳေအာင္ လုပ္ၾကရမယ္ ဆိုတဲ့အခ်ိန္မွာ၊ နတ္ျမစ္ (Naff River) တေလွ်ာက္ကို က်ေနာ္တို႔ သြားၾကည့္လိုက္တဲ့အခါမွာ၊ လူေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားက ရြာေတြမွာ စာရင္းမရိွ အင္းမရိွ လူေတြထပ္ျပဳၿပီးေနေနၾကတာေတြကို ရွင္းရလင္းရမယ္ဆိုေတာ့၊ အဲဒါေတြကို က်ေနယ္တို႔က ရွင္း ရလင္းရတာေပါ့ဗ်ာ။ ရွင္းရလင္းရတယ္ ဆိုတာက၊ သူတို႔နဲ႔ပတ္သက္တာေတြ ကို စစ္ေဆး၊ မသကၤာဘြယ္ျဖစ္တဲ့သူ (အေရွ႕ပါကစၥတန္)ဘက္မွ ခိုး၀င္လာသူေတြကို eviction order (မိမိပိုင္ နယ္ေျမမွ ႏွင္ထုတ္သည့္ အမိန္႔)ေပးရတယ္။ က်ေနာ္ မွတ္မွတ္ရရ မွတ္မိသေလာက္ကေတာ့ (ခိုး၀င္လာသူ) လူ တစ္ေသာင္းသံုးေထာင္ရွစ္ရာနီးနီးေလာက္ကို၊ eviction order နဲ႔ ေမာင္ေတာ ေျမာက္ဘက္ျခမ္းကေန ေတာင္ၿပိဳ တို႔လို ေနရာေတြမွာ နတ္ျမစ္တေလၽွ်ာက္ ေဘးနားကလူေတြ သိပ္သိပ္သည္းသည္း ျဖစ္ေနတဲ့ အပိုင္းနားက လူေတြကို အားလံုးစစ္ေဆးၿပီးေတာ့၊ အဲဒီ့ေနာက္ပိုင္းမွာ မွတ္ပံုတင္ လုပ္တာပဲ ဗ်။ မွတ္ပံုတင္ကို စၿပီး လုပ္ရတာ ပဲ။ အဲဒီတံုးက မွတ္ပံုတင္ဆိုတာ မရိွေသးဘူး။

ဦးေရာ္နီညိမ္း ။ ။ ဟုတ္ကဲ့၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္မွာ စၿပီး အမ်ိဳးသားမွတ္ပံုတင္ စၿပီးေပၚေပါက္္ခဲ့တယ္လို႔ မွတ္သားဖူးပါတယ္။

ဦးတင္ဦး ။ ။ ဟုတ္တယ္၊ အဲဒီတံုးက စၿပီး အမ်ိဳးသားမွတ္ပံုတင္ စၿပီး ျဖစ္လာတာ။ အဲဒါ (eviction order ေဆာင္ရြက္ျခင္း) ၿပီးသြားၿပီး နည္းနည္း ေအးေအးေဆးေဆး ျဖစ္သြားေတာ့မွ ဟိုတံုးကအေခၚ ရခိုင္တိုင္း အတြက္ မွတ္ပံုတင္အရာရိွေတြ (လ၀က - လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔အင္အားဦးစီးဌာန အရာရိွမ်ား) ေရာ က္လာၿပီးေတာ့၊ သူတို႔ကုိ ၀ိုင္းၿပီး က်ေနာ္က ကူညီရတာကိုး။ မွတ္ပံုတင္ကိစၥေတြ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ၿပီးေအာင္ နယ္စပ္ေတြမွာ ေတာက္ေလွ်ာက္ က်ေနာ္ တို႔ဆီက တိုက္ေရယာဥ္တို႔ စစ္ေရယာဥ္တို႔ နဲ႔၊ ေနာက္သူတို႔အ တြက္ ေရယာဥ္ေတြကိုလည္း လံုၿခံဳေရးအေၾကာင္းျပဳၿပီး ငွားၿပီးေတာ့ အကုန္လံုးကို ျမန္ျမန္လုပ္ရတာပဲေလ။

ဦးေရာ္နီညိမ္း ။ ။ ဟုတ္ကဲ့ ၁၉၆၀ ေရြးေကာက္ပဲြအခ်ိန္ေရာက္လာေတာ့၊ ရိုဟင္ဂ်ာကို (၀န္ႀကီးခ်ဳပ္) ဦးႏုကလည္း အသိအမွတ္ျပဳခဲ့တယ္ ဆိုတဲ့အသံေတြကိုလည္း၊ အခုေနာက္ပိုင္း က်ေနာ္တို႔ ၾကားၾကရပါတယ္။ အဲဒီကိစၥရဲ႕ အရင္းအ ျမစ္ အစပထမက ဘယ္လိုျဖစ္တာလဲဆိုတာကို၊ အန္ကယ္သိသေလာက္ ရွင္းျပပါ။

ဦးတင္ဦး ။ ။ ဒီလိုဗ်။ အဲဒီအခ်ိန္ေလာက္အထိက၊ က်ေနာ္လည္း ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတာကို မသိဘူး၊ ၾကားလည္း မၾကားဖူး ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္လိုျဖစ္သြားခဲ့သလဲဆိုေတာ့ caretaker government (၁၉၅၈-၁၉၆၀ အိမ္ေစာင့္အစိုးရ) အခ်ိန္ မတိုင္ခင္မွာ ၁၉၅၆ ခုႏွစ္မွာ ေရြးေကာက္ပဲြ တစ္ေခါက္လုပ္ခဲ့တာကိုး။ အဲဒီ ၁၉၅၆ ေရြးေကာက္ပဲြမွာ ဘာျဖစ္ခဲ့သလဲ ဆိုေတာ့၊ အဲဒီ ဘူးသီးေတာင္ေမာင္ေတာ ကေန အမတ္ေလးေယာက္ ေပၚလာခဲ့တယ္။ စူလတန္မာမြတ္ ရယ္၊ စူလ တန္အာမက္ ရယ္၊ အဘူေဘာေရွာ ရယ္၊ အဘူလခိုက္ ရယ္။ က်ေနာ္ သူတို႔နာမည္ေတြ ေကာင္းေကာင္းမွတ္မိတယ္။ စူလတန္မာမြတ္က ဘူးသီးေ တာင္ ေတာင္ပိုင္း၊ အဘူေဘာေရွာက ဘူးသီးေတာင္ေျမာက္ပိုင္း၊ စူလတန္အာမက္က ေမာင္ေတာေတာင္ပိုင္း၊ အဘူလခိုက္က ေမာင္ေတာေျမာက္ပိုင္း၊ အမတ္ေတြ ျဖစ္လာၾကတယ္။ သူတို႔က ဖဆပလ (၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏု ဦးေဆာင္သည့္ အာဏာရ ဖက္ဆစ္ဆန္႔က်င္ေရးျပည္သူ႔လြတ္လပ္ေရး ပါတီ)ထဲကေန ပါလာၾက တယ္။ ေရြးေ ကာက္ပဲြမွာ ၀င္ပါလာၾကေတာ့………

ဦးေရာ္နီညိမ္း ။ ။ ဟုတ္ကဲ့ အန္ကယ္၊ တစ္ခုသိခ်င္တာက အဲဒီတံုးက အမ်ိဳးသားမွတ္ပံုတင္ ဆိုတာ မလုပ္ ရေသးဘူးဆိုေတာ့၊ အဲဒီအမတ္အေရြးခံ ပုဂၢိဳလ္ေတြကို ျမန္မာႏိုင္ငံသားအျဖစ္ ဘယ္လိုနည္းနဲ႔ အသိအမွတ္ျပဳ ခဲ့ၾကသလဲ။

ဦးတင္ဦး ။ ။ အဲဒါက အဲဒီမွာ ဘူးသီးေတာင္ေမာင္ေတာမွာ ရိွေနတဲ့လူ အားလံုးကို (အာဏာရ ဖဆပလ အစိုးရက) ျမန္မာႏိုင္ငံသား ျဖစ္တယ္လို႔ လုပ္လိုက္တဲ့အျပင္၊ အဲဒီမွာ ရိုဟင္ဂ်ာအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳေပး ဖို႔ ေျပာလိုက္ၾကတာေၾကာင့္၊ ဦးႏုက ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတာ ရိွတယ္လို႔ ဆိုၿပီး ဘာေတြလုပ္ေပးလိုက္သလဲ ဆိုေတာ့၊ ရိုဟင္ဂ်ာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အာရဗီ (Arabic) ဘာသာနဲ႔ ထုတ္တဲ့ သတင္းစာတို႔၊ အူရဒူ (Uradu) ဘာသာနဲ႔ထုတ္တဲ့ သတင္းစာတို႔၊ ျမန္မာ့အသံ မွာ ရိုဟင္ဂ်ာနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အစီအစဥ္အခန္းက႑တစ္ခုကို တစ္ေန႔ကို ၁၅ မိနစ္ လႊင့္ေပးတာတို႔၊ ျဖစ္သြားခဲ့တယ္။ အဲဒီမွာ ေတာ္ေတာ့ကို ေဒါေတြကန္ၾကနဲ႔ ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္ကို ျပႆနာေ တြ ျဖစ္ၾကတယ္။ အဲဒီ့ေတာ့မွပဲ ရိုဟင္ဂ်ာ ဆိုတာကို ေတာ္ေတာ္ၾကားဖူးလိုက္တာပဲ။

ဦးေရာ္နီညိမ္း ။ ။ ဟုတ္ကဲ့၊ အန္ကယ့္ကို တစ္ခုေလာက္ေတာ့ ထပ္ၿပီးေမးခ်င္ပါတယ္။ အဲဒီလို ၁၉၅၆ ခုႏွစ္ မွာ ျဖစ္လာေတာ့၊ ဒါက ဦးႏုရဲ႕ အရပ္သားအစိုးရက လုပ္တာ။ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေန၀င္း ဦးေဆာင္တဲ့ အိမ္ေစာင့္အစိုး ရ ေပၚလာတဲ့အခ်ိန္က်ေတာ့၊ ဒီကိစၥကို ဘယ္လို သေဘာထားပါသလဲ။

ဦးတင္ဦး ။ ။ က်ေနာ္ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ မရိွဘူးဆိုတဲ့ သေဘာပဲထားတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူမ်ိဳးအေနနဲ႔ ျပစရာ မရိွဘူးေလ။

ဦးေရာ္နီညိမ္း ။ ။ ဒါက အန္ကယ္က အဲဒီအခ်ိန္က ရခိုင္တပ္ေပါင္းစုမႉးအေနနဲ႔ သေဘာထားတာ။ သို႔ေသာ္ လည္းပဲ က်ေနာ္သိခ်င္တာက အစိုးရအဖဲြ႔ တစ္ဖဲြ႔လံုးအေနနဲ႔ေကာ၊ သို႔မဟုတ္ ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာန အေန နဲ႔ေကာ၊ တရား၀င္ ဘယ္လို သေဘာထားပါသလဲ။ အဲဒီ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္ caretaker government (အိမ္ေစာင့္အစိုး ရ) ေအာက္မွာ။

ဦးတင္ဦး ။ ။ ရိုဟင္ဂ်ာ ဆိုတာ မရိွဘူး။ ဒါေပမယ့္ တစ္ခုေတာ့ ရိွတယ္။ ဘယ္လိုလုပ္လိုက္လဲဆိုေတာ့၊ (၁၉၆၀ ေရြးေကာက္ပဲြအႏိုင္ရ ဦးႏု၏ သန္႔ရွင္း ဖဆပလ (၁၉၆၁ တြင္ ျပည္္ေထာင္စုပါတီ ပထစဟု အမည္ေျ ပာင္း) က ျပန္လည္ အာဏာရခ်ိန္တြင္) ဦးႏုက အဲဒီ subject (ရိုဟင္ဂ်ာ ကိစၥ)ကို သူ႔ရဲ႕ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ရံုးရဲ႕ subject အျဖစ္ ဗဟိုက ကိုင္တြယ္မယ္ ဆိုၿပီးေတာ့၊ သူက ယူလိုက္တယ္ ခင္ဗ်။ အဲဒီတံုးက နယ္စပ္ေဒသ (နယ္နိမိတ္ တိုင္းထြာေရး)ကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဗို္လ္မႉးႀကီးေစာျမင့္ (ယိမ္းႏဲြ႔ပါး )(ယခု မေဟသီမဂၢဇင္း ထုတ္ေ၀သူ)၊ တို႔က နယ္စပ္စစ္တံခြန္လႊင့္တယ္ ဆိုတဲ့ တာ၀န္အရ နယ္စပ္ေဒသ(ကခ်င္ျပည္နယ္ဘက္)ေတြဘက္ကို သြားၿပီး (နယ္စပ္လံုၿခံဳေရး) လုပ္ကိုင္ၾကရတယ္။ (ဗိုလ္မႉးႀကီးေစာျမင့္မွ ကခ်င္ျပည္နယ္ နယ္စပ္ေဒသ စစ္တံခြန္လႊင့္ ခရီးစဥ္ကို ကေလာင္အမည္ ယိမ္းႏဲြ႔ပါး ႏွင့္ ေဆာင္းပါးမ်ားေရးသားခဲ့သည္။) သူတို႔အဲဒီလို လုပ္သလို၊ ရခိုင္ ဘက္မွာလည္း အလားတူနယ္စပ္လံုၿခံဳေရးကို လုပ္ၾကရတဲ့အခါ၊ သူတို႔က ဘဂၤါလီမူစလင္ေတြ ဆိုေတာ့ကာ၊ တခ်ိဳ႕ကလည္း ရခိုင္မူစလင္ ရခိုင္အစၥလမ္ဆိုၿပီး ရိွၾကေတာ့၊ အဲဒီေဒသ ဥပမာ ဘူးသီးေတာင္ေမာင္ေတာ ေျမာ က္ျခမ္းမွာရိွတဲ့ ေဘာ္လီဘဇား အခုေတာ့ ႀကိမ္ေခ်ာင္းေပ့ါ၊ အဲဒီ ေနာက္က ရွာဗီဘဇား အခုေတာ့ သမန္းသားေပါ့၊ အဲဒီကလူေတြက ဟိုက (အေရွ႕ပါကစၥတန္က)လူေတြ ၀င္ၿပီးေတာ့ ေနာက္ထပ္ ေရာက္လာၾကတာေတြကို၊ အဲ့ဒီကလူေတြက မႀကိဳက္ဘူးဗ်။

.