သႀကၤန္အေၾကာင္းသိေကာင္းစရာ

ကမၻာေပၚရွိ ယဥ္ေက်းေသာလူမ်ိဳးတုိင္း နွစ္ေဟာင္းကုန္၍ နွစ္သစ္ကူး သည္ကုိ အေလးအျမတ္ထားၾကသည္။ မိမိတုိ႔ ယဥ္ေက်းမႈရုိးရာဓေလ႔ ထံုးစံ အလုိက္ နွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္မ်ား က်င္းပၾက၍ နွစ္ဆန္းနွစ္သစ္ကုိ ၾကိဳဆုိေလ႔ ရွိၾကသည္။ ျမန္မာတုိ႔က ယင္းနွစ္သစ္ကူးပြဲ ကုိ သႀကၤန္ပြဲ ေတာ္ ဟုေခၚ၏။ သႀကၤန္သည္ ျမန္မာနုိင္ငံတြင္ ဗုဒၶဘာသာ ယဥ္ေက်းမႈနွင္႔အတူ ေပၚလာေသာ နွစ္သစ္ကူး ပြဲေတာ္ျဖစ္သည္ ဟု ဆုိၾကပါသည္။

သႀကၤန္ဟူေသာ စကားသည္ သကၤႏၱဟူေသာ ပါဠိ မွဆင္းသက္၍ ရြတ္ဆိုေသာအခါ သကၠတ၌ရွိေသာ ရရစ္သံျဖင့္ ရြတ္ဆိုရေသာ စကားျဖစ္သည္ ။ အဓိပၸါယ္မွာ ကူးေျပာင္းျခင္းျဖစ္၏ ။ ဤကမာၻေျမႀကီးသည္ ေနကိုဗဟိုျပဳ၍ မိႆ ရာသီမွစ၍ ၿပိႆ ၊ ေမထုန္ ၊ ကရကဋ္ ၊ သိဟ္ ၊ ကန္ ၊ တူ ၊ၿဗိစာၦ၊ ဓႏု ၊ မကာရ ၊ ကုမ္၊ ၊မိန္ ဟူေသာ ရာသီခြင္တို႔သို႔ အစဥ္လိုက္ ကူးေျပာင္း လွည့္လည္ၿပီးေနာက္ သူရိယသိဒၶႏၱက်မ္း အလို ၃၆၅ ရက္ ၊ ၆ နာရီ ၊ ၁၂မိနစ္ ၊ ၃၇စကၠန္႔ ျပည့္ေသာအခါ ၊ တနဂၤေႏြ ရ၀ိဖုဋၿဂိဳဟ္စင္သည္ မိႆရာသီအစ သုညအသၤာသို႔ဝင္၏ ။ သို႔ရာတြင္ ႏွစ္မကူးေသးေခ် ။ ႏွစ္ေဟာင္းမွ အညစ္ ေၾကးမ်ားကို သႀကၤန္ေရျဖင့္ ေဆးေၾကာသစ္လြင္ ေတာက္ပသန္႔စင္လာေစသည္။ ေဗဒင္တြက္ရုိးက်မ္းမ်ား၌ ရ၀ိဖုဋၿဂိဳဟ္စင္ ႏွင့္ ရ၀ိမဓ်ၿဂိဳဟ္သြမ္း ဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စား ခြဲျခားျပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မိႆရာသီသို႔ ထိုၿဂိဳဟ္ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စား ေရာက္ေသာ အခိ်န္ကာလသည္လည္း ကြဲျပားသည္ ။ မိႆရာသီသို႔ တနဂၤေႏြ ရ၀ိဖုဋၿဂိဳဟ္ ၀င္ေရာက္ရွိၿပီး၍ ၂ရက္ ၊ ၄နာရီ ၊ ၄မိနစ္ ၊ စကၠန္႔ ၄၀ ၾကာမွ တနဂၤေႏြ ရ၀ိမဓ်ၿဂိဳဟ္သြမ္း ေရာက္ရွိ၏ ။ ထိုကဲ့သို႔ ကြာျခားေသာ ႏွစ္ရက္ေက်ာ္ ကာလသို႔ ဝင္ေသာအခါက်မွသာ အတာတက္၍ ႏွစ္သစ္ကူးၿပီဟု အသိအမွတ္ ျပဳၾက၏ ။ ဤသႀကၤန္ပြဲေတာ္တြင္ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားတို႔သည္ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ေရပက္ကစားၾကသည္။ သႀကၤန္ေရပက္ ဖ်န္းျခင္းသည္ ေလးနက္မြန္ျမတ္ေသာ အဓိပၸါယ္ရွိသည္ ။ ေရသည္ ေမတၱာဓာတ္ကို တင္စားသည္ ။ ေရကစား ၾကသည္မွာ ေရလိုေအး၍ ပန္းလိုလန္းပါေစ ဟူေသာေမတၱာဓာတ္ျဖင့္ ကစားျခင္းျဖစ္သည္။ သႀကၤန္ပြဲသည္ ျမန္မာ့တို႔၏ ရုိးရာျပကၡဒိန္ အစတဆုံးလျဖစ္ေသာ တန္ခူးလတြင္ က်င္းပသည္။ တန္ခူးလသည္ အဂၤလိပ္ ျပကၡဒိန္မွ ဧၿပီး (April) ႏွင့္ တုိက္ဆုိင္သည္။ သႀကၤန္ပြဲကုိ ျမန္မာႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ႕ခ်င္း ဆက္စပ္ေနေသာ ေလာ(La0s) ႏုိင္ငံ၊ ကေမၻာဒီယား Combodia) ႏုိင္ငံ၊ ထုိင္း (Thailand) တုိ႔တြင္ အလားတူပင္ ဧၿပီလ၌ သႀကၤန္ပြဲေတာ္ကုိ ဆင္ႏႊဲၾကသည္။ သုိ႔ရာတြင္ ျမန္မာႏွိင္ငံ၏ သႀကၤန္ပြဲေတာ္သည္ ေရွးအင္း၀ေခတ္က ပင္လွ်င္ အဂၤလိပ္ စေသာ တုိင္းတပါးသား တုိ႔ကႏွစ္သက္ဖြယ္ရာ မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ၾကသည္။

သႀကၤန္သည္ ျမန္မာ့ရိုးရာ ယဥ္ေက်းမႈ တစ္ခုျဖစ္သည္။ အမွန္ဆိုရလွ်င္ သႀကၤန္သည္ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈ စစ္စစ္မဟုတ္။ ဟိႏၵဴယဥ္ေက်းမႈကို ေမြးစားထားျခင္းျဖစ္သည္။ သႀကၤန္သည္ မဂၤလာ ၁၂ ပါးထဲမွ တစ္ပါး ျဖစ္ပါ၏။ ဤ မဂၤလာ ၁၂ ပါးသည္ပင္ ဟိႏၵဴယဥ္ေက်းမႈ ျဖစ္ပါ၏။ ႏွစ္ကူးသႀကၤန္၊ လကူး သႀကၤန္၊ ရက္ကူး သႀကၤန္ စသျဖင့္ ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ တစ္လႏွင့္ တစ္လ၊ တစ္ရက္ႏွင့္ တစ္ရက္ ကူးေျပာင္းျခင္းမ်ား အစား တစ္ႏွင့္တစ္ႏွစ္ ကူးေျပာင္းျခင္းကိုသာ သႀကၤန္ ဟု လူသိမ်ားပါသည္။ ျမန္မာတုိ႔ နွစ္သက္ကူးတြင္ ေရပက္ဖ်န္း ကစားၾကသည္။ ယင္း ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ႔သည္ တေကာင္းေခတ္ကပင္ ေပၚခဲ႔သည္ဟု ဆုိရပါမည္။ ပုဂံေခတ္၌ ျမန္မာမင္းတုိ႔သည္ သက်သာကီ၀င္မင္းတုိ႔၏ ဓေလ႔ထံုးစံ အတုိင္း ေရပက္ဖ်န္းကစားေလ႔ရွိၾကသည္ကုိ ေတြ႔ရသည္။ မွန္နန္းရာဇ၀င္ ၌ နရသီဟပေတ႔ (ေခၚ) ပုဂံမင္းသည္ ေႏြလအခါ ဧရာ၀တီျမစ္ဆိပ္တြင္ မင္းတဲ လံုျခံဳစြာ ေဆာက္၍ နနး္ေတာ္မွ ျမစ္ဆိပ္အေရာက္ လူသူမျမင္ ေသာ တဲနန္းဥမင္ျဖင္႔ ၾကြေတာ္မူ၍ မိဖုရားေမာင္းမမိႆံ တုိ႔နွင္႔အတူ ေရဖ်န္းသဘင္ ဆင္ယင္က်င္းပသည္ ဟုေရးသားထားသည္ကုိ ေတြ႔ရပါသည္။ ေရပက္ဖ်န္းျခင္း ဓေလ႔ကို မည္သုိ႔ အဓိပၸါယ္ဖြင္႔၍ ယူၾကေစကာမူ ယေန႔ ျမန္မာတုိ႔ကမူ နွစ္သစ္ကူးမဂၤလာ အခ်ိန္ေတာ္တြင္ တစ္ဦးနွင္႔ တစ္ဦး ေရပက္ကစား ၾကျခင္းသည္ -

• ၁-ေအးျမၾကည္လင္ျခင္း
• ၂-အညစ္အေၾကးကုိေဆးေၾကာျခင္း
• ၃-ေရကုိသား၍ အာကားမထင္ဘဲ ဆက္စပ္ေနသကဲ႔သုိ႔ တစ္ဦးနွင္႔တစ္ဦး ေမတၱာသက္၀င္၍ ခ်စ္ခင္ျခင္း၊ စည္းလံုးညီညြတ္ျခင္း ဟူေသာ ေနရနိမိတ္ သံုးပါးကုိယူ၍ ေရပက္ျဖန္း ကစားေလ႔ရွိၾကသည္။

ျမန္မာ႔ယဥ္ေက်းမႈအယူအဆ အရ နွစ္သစ္ကူး သႀကၤန္က်ခ်ိန္၌ သိၾကားမင္းသည္ တာ၀တိ ံသာနတ္ျပည္မွ လူ႔ျပည္သုိ႔ ေခတၱဆင္းသက္ လာသည္ ဟု ယံုၾကည္ၾကသည္။ သိၾကားမင္း လူ႔ျပည္ဆင္းခ်ိန္ကုိ သၾကၤန္စ၍ က်သည္ဟု ယံုၾကည္လက္ခံသည္။ သိၾကားမင္းမဆင္းမီ တစ္ရက္အလုိ တြင္ သိၾကားမင္းကုိ ႀကိဳဆုိေသာအားျဖင္႔ အတာအုိးမ်ားတြင္ ပန္းမ်ားထုိးျပီး ႀကိဳဆုိေလ႔ရွိသည္။ ယင္းကုိ သၾကၤန္အႀကိဳေန႔ဟု သတ္မွတ္ထားၾကသည္။ သိၾကားမင္းဆင္းလာေသာ သႀကၤန္က်ခ်ိန္တြင္ ဆဲဆုိျခင္း မျပဳၾကရန္၊ မေကာင္းမႈ မျပဳလုပ္ၾကရန္၊ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈျပဳၾကရန္၊ သက္ႀကီး၀ါႀကီး မ်ားကုိ ပူေဇာ္ကန္ေတာ႔ရန္ ဆံုးမထားသည္။ သိၾကားမင္း နတ္ျပည္သုိ႔ျပန္တက္ခ်ိန္ကုိ သၾကၤန္အတက္ ဟု သတ္မွတ္ၾကသည္။ နွစ္သက္ကူး သိၾကားမင္း လူ႔ျပည္သုိ႔ဆင္းလာသည္႔အခါ တြင္ ကၽြဲ၊ႏြား စေသာ သတၱ၀ါ တစ္ေကာင္ေကာင္ကုိ စီး၍ ျဖစ္ေစ၊ လွံ၊ မီးရွဴးတုိင္ စသည္႔ ၀တၳဳပစၥည္းတစ္ခုခုကုိ ကုိင္ေဆာင္၍ျဖစ္ေစ ဆင္းလာ ေလ႔ရွိသည္ဟု ယံုၾကည္ၾကသည္။

ပြဲေတာ္က်င္းပပုံ

ျမန္မာလူမ်ိဳးတုိ႔သည္ ေရွးအခါမွစ၍ သႀကၤန္ပြဲေတာ္ကုိ ျပကၡဒိန္အဖြဲ႔ က သတ္မွတ္ေပးရက္အရ အက်ရက္၊ အၾကတ္ရက္၊ အတက္ရက္၊ (၃) ရက္ က်င္းပျမဲျဖစ္သည္။ သႀကၤန္ပြဲေတာ္သည္ သာကီ၀င္မင္းတုိ႔၏ ေရပက္ျဖန္း ကစားမႈဓလ႔မွ ေလာကီေဗဒင္က်မ္းလာအရ ပြဲေတာ္ျဖစ္လာေသာ္လည္း ဗုဒၶဘာသာ၀င္ တုိ႔ကမူ နွစ္သစ္ကူးသႀကၤန္ပြဲေတာ္ကုိ လူမ်ိဳးတုိင္း မဂၤလာရွိေစခ်င္သည္။ မဂၤလာယူၾကသည္။ မဂၤလာအခါဟူ၍ သတ္မွတ္ၾကသည္။ နွစ္သစ္ တြင္ မဂၤလာအျဖာျဖာတုိ႔ သစ္ဆန္း၍ တင္႔လန္းေ၀ျဖာေစရန္ ဗုဒၶတရားေတာ္အရ တကယ္႔မဂၤလာအစစ္ျဖစ္ေစသည္႔ ကုသုိလ္ေရးကုိရေအာင္ယဥ္တြဲ၍ သႀကၤန္ပြဲကုိ ဆင္ႏြဲၾကသည္၊ ဖန္တီးတည္ေဆာက္ၾကသည္။ ယင္းအစီအစဥ္အရ သႀကၤန္အခါေတာ္တြင္ အလွဴဒါနပြဲမ်ား ၿခိမ္႔ၿခိမ္႔သဲသဲ ဆင္ႏြဲၾကျခင္း၊ စတုဒိသာ ေကၽြးေမြးျခင္း၊ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား ဆြမ္းကပ္ျခင္း၊ ဗုဒၶရုပ္ပြါးေတာ္မ်ားအား ေရသပၸာယ္ျခင္း၊ ဥပုသ္သီတင္း ေဆာက္တည္ျခင္း၊ တရားနာျခင္း၊ ဘုရားပုထုိး ပူေဇာ္ျခင္း၊ ကမၼ႒ာန္းဘာ၀နာ စီးျဖန္းျခင္း၊ ေက်ာင္းကန္ ဇရပ္တုိ႔ကုိ သန္႔ရွင္းျခင္း၊ သက္ႀကီး၀ါႀကီး ပုဂၢိဳလ္တုိ႔ကုိ တေရာ္ကင္းပြန္းတုိ႔ျဖင္႔ ေခါင္းေလွ်ာ္ေပးျခင္း၊ အေမႊးနံ႔သာ ေရေကာင္းတုိ႔ျဖင္႔ ေရခ်ိဳးသန္႔စင္ေပးျခင္း၊ ဘုိးဘြားမိဘ တုိ႔ကုိ ပူေဇာ္ကန္ေတာ႔ျခင္း၊ ပရိတ္တရားေတာ္ ပြါးမ်ား ျခင္း၊ ေရခန္းလုနီးျဖစ္ေသာ အင္း အုိင္ ေခ်ာင္း ေျမာင္းမ်ားမွ ငါးမ်ားကုိ ဖမ္း၍ျဖစ္ေစ၊ အသတ္ခံရမည္႔ဆဲဆဲ ငါးမ်ားကုိ ၀ယ္ယူ၍ျဖစ္ေစ ေရမ်ားရာ ေရကန္ ေခ်ာင္း စသည္တုိ၌ လႊတ္ေပးျခင္း၊ကၽြဲ ႏြား စသည္႔ တိရစၧာန္မ်ားကုိ ေဘးမဲ႔လႊတ္ျခင္း စေသာ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈ မ်ားစြာျပဳ၍ နွစ္သစ္ကူးေရကစား မႈကုိ ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ေရးဘုရင္အဆက္ဆက္မွ ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႔စြာ က်င္းပလာခဲ႔ေသာ သႀကၤန္ပြဲေတာ္သည္ ေခတ္အားေလ်ာ္စြာ တစ္နွစ္ထက္တစ္နွစ္ အသြင္ေျပာင္းလဲ လာခဲ႔ပါသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း လူ႔ေလာကကုိ အက်ိဳးျပဳ ထိန္းသိမ္း ေစာင္႔ေရွာက္ေသာ ယဥ္ေက်းမႈကုိ နွစ္ပရိေစၧဒ မည္မွ် ၾကာေညာင္း၍ မည္မွ်ပင္ ေရွးက်ေစကာမူ လ်စ္လွ်ဴရႈမထားဘဲ အရွည္တည္တံ႔ေစရန္ အစဥ္ႀကိဳးစားအားထုတ္ၾကရမည္။ သႀကၤန္စာ သႀကၤန္ မတုိင္မွီ ထြက္ေပၚေလ့ရွိသည္ တုိင္းျပည္အတြက္ တစ္နွစ္တာ ေဟာစာတမ္းကုိ ဘုရင္က သာသနာပုိင္ဆရာေတာ္အား ျပသၿပီး ပညာရွိမ်ား တြက္ခ်က္ယူဆပံု နွင္႔ ကိုက္ညီ- မညီ ညွိႏိႈင္းစီစစ္၍ တုိင္းျပည္ သုိ ႔ ျဖန္႔ခ်ီသည္။ ဤ “ ေဟာစာတမ္းကုိ သႀကၤန္စာ ” ဟူ၍ ေခၚေ၀ၚေလသည္။ ေရွးေခတ္ျမန္မာဘုရင္မ်ား လက္ထက္ကတည္းက ပင္ သႀကၤန္အခါေတာ္ကုိ နန္းေတာ္ရွိ ပုဏၰားျဖဴ၊ ပုဏၰားညိဳတုိ႔က ေဗဒင္က်မ္းမ်ားနွင္႔ အညီ တြက္ခ်က္ေပးရသည္။ ဘုရင္႔နန္းေတာ္တြင္ ေဗဒင္ ဆန္းက်မ္း၊ နကၡတ္က်မ္း စသည္တုိ႔ကုိ တစ္ဖက္ကမ္းခတ္ တတ္ေျမာက္ေသာ ပညာရွိတုိ႔က မည္သည္႔နွစ္တြင္ ၀ါထပ္မည္၊ ၀ါကီးထပ္မည္၊ ၀ါငယ္ထပ္မည္၊ ရက္ငင္သည္၊ မည္သည္႔ ၿဂိဳဟ္ အေကာက္သြားမည္၊ အေျဖာင္႔သြားမည္၊ ေနၾကတ္မည္၊ လၾကတ္မည္၊ ငလ်င္လႈပ္မည္၊ ေတာ္လည္းမည္၊ စစ္ျဖစ္မည္ စသည္တုိ႔ကုိ နွစ္စဥ္တြက္ခ်က္၍ ေဗဒင္ေဟာစတမ္း ေရးၿပီး ဆက္သြင္းရသည္။ ယေန႔ေခတ္တြင္မူ နုိင္ငံေတာ္အစုိးရက “ ေရွးျမန္မာ ဧရာဇ္ဘုရင္မ်ား လက္ထက္ ရဟန္းပညာရွိ လူပညာရွိတုိ႔ ညိွႏုိင္းတြက္ခ်က္ေသာမႈေသာ မႈအရ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္သစ္ ယဥ္ေက်းမႈ၀န္ႀကီးဌာန၏ ႀကီးၾကပ္မႈျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံလုံးဆုိင္ရာ ေ၀ဒသုေတသီ အဖြဲ႕မွ စီစဥ္တြက္ခ်က္ ျပဳစုထားေသာ ”ဟူေသာေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ပါရွိသည္။ သႀကၤန္စာအျပည့္စံုနမူနာ

ရင္းျမစ္။။သွ်မ္းနီလူငယ္